Page 46 -
P. 46
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
42
เกิดจากการแลกเปลี่ยนชิ้นสวนโครมาติดของโครโมโซม-เอกซทั้งสองของแมลงหวี่ที่เปนตัวแม ทํา
ใหไดเซลลสืบพันธุที่มีการจัดเรียงตัวของยีนใหม (recombinant type) ถาไมมีการแลกเปลี่ยนชิ้นสวน
โครมาติดของโครโมโซมเอกซทั้งสอง ลูกชั่วที่ 1 ที่เปนตัวเมียจะแบงไดเปน 2 กลุมเทานั้น คือ กลุมที่
1 และ 2 ซึ่งเกิดจากเซลลสืบพันธุที่มีการจัดเรียงตัวของยีนแบบเดิม (parental type) Stern ไดทําการ
วิเคราะหทางพันธุศาสตรและเซลลวิทยาของลูกแมลงหวี่ที่เปนตัวเมียในชั่วที่หนึ่งจํานวน 364 ตัว และ
ไดผลสอดคลองกันวาลักษณะใหม ๆ ที่พบในลูกแมลงหวี่ตัวเมียเหลานี้เกิดจากการแลกเปลี่ยน
ชิ้นสวนโครโมโซม
4.5 การหาตําแหนงของยีนบนโครโมโซม
ในการหาตําแหนงของยีนกอนอื่นจะตองหาวายีนนั้นอยูบนโครโมโซมใด แลวจึงหาวา ยีน
นั้นอยูตรงตําแหนงใดบนโครโมโซม สิ่งมีชีวิตที่มีโครโมโซมจํานวนมากการหาตําแหนงของยีนจะ
ยุงยากมาก การหาตําแหนงของยีนบนโครโมโซมหรือยีนในกลุมยีน (linkage group) ทําไดหลายวิธี
เชน การหาตําแหนงของยีนโดยอาศัยสิ่งมีชีวิตที่มีโครโมโซมขาดหายไป 1 แทง (2n-1) หรือโมโนไซ
มิค (monosomic) หรือสิ่งมีชีวิตที่มีโครโมโซมเพิ่มขึ้นมา 1 แทง (2n + 1) หรือ ไตรโซมิค (trisomic)
การคนพบสิ่งมีชีวิตที่มีโครโมโซมขาดหายไปหนึ่งแทง หรือโมโนโซมิค (monosomic) และการจัดทํา
ชุดของสิ่งมีชีวิตที่เปนโมโนโซมิคจนครบทุกโครโมโซม (monosomic series) ชวยใหเราสามารถหา
ตําแหนงของยีนบนโครโมโซมหรือยีนในกลุมยีนได Clausen และ Goodspeed (1926) เปนคนแรกที่
รายงานพบตนโมโนโซมิคในยาสูบ (Nicotiana tabacum) ซึ่งมีจํานวนโครโมโซม 47 อัน (2n = 4x-1 =
47) โดยปกติยาสูบมีจํานวนโครโมโซม 48 อัน (2n = 4 x = 48) การหาตําแหนงของยีนโดยอาศัยโมโน
โซมิคจะไดอธิบายอยางละเอียดในบทที่ 19 อยางไรก็ตามวิธีการหาตําแหนงของยีนบนโครโมโซมที่มี
ผูนิยมใชมากที่สุด คือ การหาโดยอาศัยสิ่งมีชีวิตที่มีโครโมโซมเกินมาหนึ่งแทง หรือไตรโซมิค
(trisomic) Blakeslee (1921) เปนคนแรกที่พบตนไตรโซมิคในตนลําโพง (Jimson weed) อัตราสวน
ของไตรโซมิคที่วิเคราะหไดจะเปนตัวบงบอกถึงตําแหนงของยีนวาอยูบนโครโมโซมใด ซึ่ง
รายละเอียดจะอธิบายไวในบทที่ 20 นอกจากนี้การหาตําแหนงของยีนบนโครโมโซมอาจทําไดโดย
อาศัยการเปลี่ยนแปลงในโครงสรางของโครโมโซมแบบตาง ๆ เชน deletion, duplication, inversion
และ translocation