Page 49 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

45

สมมุติวามีครอสซิงโอเวอรเกิดขึ้น 2 แหง คือ ที่ตําแหนง I (ระหวางยีน a และ b) และ

ตําแหนง II (ระหวางยีน b และ c) ภายหลังการผสมพันธุพบวา ลูกที่มีลักษณะเหมือนพอแม (parental)

มีจํานวนมากที่สุด รองลงมาคือ ลูกที่มีการจัดเรียงตัวของยีนแบบใหมหรือรีคอมบิแนนต
(recombinant) ความถี่ของลูกที่เปนรีคอมบิแนนตทั้งสองแบบขึ้นอยูกับระยะทางระหวางยีน a และ b

กับยีน b และ c ลูกพวกรีคอมบิแนนตยิ่งมีเปอรเซ็นตสูงมากเทาใด ระยะทางระหวางยีนทั้งสองนั้นยิ่ง

หางกันมากในแผนที่ยีน ความถี่ของลูกที่เกิดจากครอสโอเวอรคู (double crossover) จะนอยที่สุด

เนื่องจากโอกาสที่จะเกิดครอสโอเวอรคูนั้นต่ํามาก เพราะโอกาสของการเกิดมีคาเทากับผลคูณของ
โอกาสในการเกิดครอสโอเวอรเดี่ยว (single crossover) ทั้งสองแหง นอกจากนี้การเกิดครอสโอเวอรคู

ยังเปนเครื่องยืนยันวายีนทั้งสามเรียงตัวกันเปนเสนตรงบนโครโมโซม

Sturtevant (1915) ไดนําขอมูลเหลานี้มาใชในการหาระยะทางระหวางยีน 2 ยีน โดยอาศัย

หลักการที่วา ความถี่ของการเกิดลูกผสมแบบรีคอมบิแนนตหรือความถี่ของการเกิดครอสซิงโอเวอร

ระหวางยีน 2 ยีนมีความหมายแสดงถึงระยะทางระหวางยีนทั้งสองนั้น โดยกําหนดใหความถี่ของการ
เกิดลูกผสมแบบรีคอมบิแนนต 1 เปอรเซ็นตเทากับระยะหางระหวางยีน 1 หนวยแผนที่ (map unit)

หรือ 1 centi Morgan (cM)

ตัวอยาง การนําวิธีการผสมทดสอบ 3 จุดมาใชในการหาตําแหนงของยีน 3 คูบน

โครโมโซมคูที่ 5 ของขาวโพด ยีนทั้ง 3 คูนั้นไดแก ยีนที่ควบคุมลักษณะเสนกลางใบสีน้ําตาล (bm)

เยื่อหุมเมล็ด (aluerone layer) สีแดง (pr) และตนกลามีสีเหลือง (v) ซึ่งตางก็เปนยีนดอยอยูบน
โครโมโซมคูที่ 5 จากผลการผสมพันธุตามแผนผังขางลางนี้จะสามารถคํานวณหาตําแหนงและ

ระยะทางของยีนทั้งสามนี้ได

พันธุพอ-แม + + + × bm pr v
+ + + bm pr v

ลูกชั่วแรก (F ) + + + × bm pr v (ตัวทดสอบ)
1
bm pr v bm pr v