Page 52 -
P. 52
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
48
วิธีการดังกลาวไดถูกนํามาใชในการสรางแผนที่ยีน (genetic map) ของสิ่งมีชีวิตตาง ๆ เชน
แมลงหวี่ (Drosophila melanogaster) และ ขาว (Oryza sativa) ขาวโพด (Zea mays) (รูปที่ 4.8)
ตําแหนงของยีนแตละตัวในแผนที่ยีนจะแสดงเปนจุดบนโครโมโซมซึ่งเปนเสนตรง ระยะทางระหวาง
ยีนคูใดคูหนึ่งขึ้นอยูกับความถี่ของการเกิดลูกพวกรีคอมบิแนนต แผนที่ยีนของคนก็มีผูทําไวในป
1985 รวบรวมไดวา มียีนที่ทราบตําแหนงบนโครโมโซมของคนจํานวนทั้งสิ้น 1,497 ยีน จากยีน
ทั้งหมดของคนประมาณ 100,000 ยีน
อยางไรก็ตามแผนที่ยีนไมไดแสดงถึงระยะทางที่แทจริงของยีน เพราะวาครอสซิงโอเวอร
ไมไดเกิดขึ้นที่ความถี่เดียวกันหมดเมื่อการทดลองแตกตางกัน การหาระยะทางที่แทจริงกระทําไดโดย
วิธีที่เรียกวา ดีลีชัน แมปปง (deletion mapping) หรือไซโตเจนเนติคแมปปง โดยอาศัยการขาดหายไป
ของชิ้นสวนยีนบนโครโมโซม (deletion) แผนที่ยีนแบบนี้จะบอกใหทราบถึงตําแหนงที่แนนอนของ
ยีนใดยีนหนึ่งบนโครโมโซม ตําแหนงของยีนดังกลาวอาจอยูบนแขนใดแขนหนึ่งของโครโมโซม
หรืออยูบนสวนใดสวนหนึ่งของแขนนั้น ในการทําแผนที่ยีนดังกลาวเราสามารถบอกตําแหนงของยีน
ที่เปลี่ยนแปลงไป (mutated gene) ตัวใดตัวหนึ่งไดโดยอาศัยการขาดหายไปของชิ้นสวนโครโมโซม
ทําใหยีนที่อยูบนอีกโครโมโซมหนึ่งสามารถแสดงลักษณะออกมาไดไมวายีนนั้นจะเปนยีนเดนหรือ
ดอย
การแลกเปลี่ยนชิ้นสวนระหวางโครโมโซมที่มิไดเปนคูกัน (translocation) ก็สามารถ
นํามาใชในการทําแผนที่ยีนได นอกจากนี้ปจจุบันนักพันธุศาสตรสามารถหาตําแหนงของยีนไดโดย
อาศัยเครื่องหมายดีเอ็นเอ (DNA marker) ชนิดตาง ๆ เชน RFLP, RAPD, AFLP, SSR แผนที่ยีนชนิด
นี้ เรียกวา molecular geneic map เชน ในขาวมีการทําแผนที่ยีนโดยใช RFLP marker ทําใหทราบ
ตําแหนงของยีนตาง ๆ มากกวา 2,500 ยีน (Phillips and Vasil, 2001)
บรรณานุกรม
วิสุทธิ์ ใบไม. 2527. พันธุศาสตร. ศิลปกิจการพิมพ, กรุงเทพฯ.
Belling, J. 1933. Crossing over and gene rearrangement in flowering plants. Genetics 18 : 388-413.
Blakeslee, A.F. 1921. Types of mutations and their possible significance in evolution. Amer. Nat.
55 : 254-264.
Clausen, R.E. and T.H. Goodspeed. 1926. Inheritance in Nicotiana Tabacum. VII. The monosomic
character, “flutet”. Univ. Calif. Pub. Bot. 11 : 61-82.