Page 42 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

38

4.3 กลไกการแลกเปลี่ยนชิ้นสวนโครโมโซม

กลไกการแลกเปลี่ยนชิ้นสวนโครมาติดของโครโมโซมคูเหมือนหรือครอสซิงโอเวอรยัง
ไมเปนที่เขาใจกัน เนื่องจากความรูทางดานโครงสรางระดับโมเลกุลของโครโมโซมยังไมเพียงพอที่จะ

อธิบายถึงกลไกการเกิดนี้ได จึงทําใหเกิดสมมุติฐานหรือทฤษฎีตาง ๆ ที่พยายามอธิบายกระบวนการ

แลกเปลี่ยนชิ้นสวนโครโมโซมในระหวางการแบงเซลลแบบไมโอซิส แตในที่นี้จะกลาวถึงเพียงบาง

สมมุติฐานเทานั้น
4.3.1 ทฤษฎีพารเชียล ไคแอสมาไทป (partial chiasmatype theory) Janssens (1909) เปนผูเสนอ

ทฤษฎีนี้และไดรับการยอมรับวาเปนทฤษฎีที่สามารถอธิบายถึงความสัมพันธระหวางไคแอสมาที่

มองเห็นไดในเซลลกับการเกิดครอสซิงโอเวอร ทฤษฎีนี้อธิบายวา ไคแอสมา คือ จุดที่โครโมโซมเกิด
การแตกหักและตามดวยการแลกเปลี่ยนชิ้นสวนซึ่งกันและกันระหวางโครมาติดที่มิใชพี่นองกัน (non-

sister chromatid) (รูปที่ 4.2) โดยปกติครอสซิงโอเวอรจะเกิดขึ้นที่จุดใด ๆ ก็ไดระหวางโครมาติด 2

เสนจากทั้งหมด 4 เสน แตครอสซิงโอเวอรก็อาจเกิดขึ้นระหวางโครมาติด 3 เสน และ 4 เสนได (three-
and four-strand crossing over)

รูปที่ 4.2 การเกิดครอสซิงโอเวอรตามทฤษฎีพารเซียส ไคแอสมาไทป (A) ไคแอสมาที่มองเห็นดวย

ตาจํานวน 4 แหงบนโครโมโซมคูเหมือนในระยะพะคีทีน (B) ไคแอสมาเริ่มเคลื่อนที่ไป

ทางปลายโครโมโซมในระยะไดอะไคเนซิส

4.3.2 สมมุติฐานเบลลิง (Belling hypothesis) สมมุติฐานของ Belling (1933) ไดเชื่อมโยงการ

เกิดครอสซิงโอเวอรกับการสรางโครมาติดใหมของโครโมโซม โดยโครโมโซมคูเหมือนจะมาพันกัน
ในขณะที่กําลังสรางโครมาติดใหมขนานไปกับโครโมโซมเดิม (รูปที่ 4.3) ดังนั้นโครมาติดที่สรางขึ้น

ใหมจึงประกอบดวยชิ้นสวนโครโมโซมเดิมและโครโมโซมใหม ขั้นตอนการสรางโครมติดใหมจะ

เริ่มจากการสรางโครโมเมียรกอน (รูปที่ 4.3A) แลวจึงสรางเสนใยมาเชื่อมตอระหวางโครโมเมียร
เหลานี้ (รูปที่ 4.3B) ตามสมมุติฐานนี้ครอสซิงโอเวอรจะเกิดขึ้นกับเฉพาะโครมาติดที่ถูกสรางขึ้นใหม

ดังนั้นครอสซิงโอเวอรจะเกิดขึ้นระหวางโครมาติด 3 เสน และ 4 เสนจึงเปนไปไมได