Page 121 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

117

11.2 สาเหตุของการเพิ่มขึ้นของชิ้นสวนโครโมโซม

การเพิ่มขึ้นของชิ้นสวนโครโมโซมเกิดขึ้นเนื่องจากสาเหตุ 3 ประการ ดังนี้
1. เกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางโครงสรางของโครโมโซม ซึ่งเกิดขึ้นเนื่องจากมีรอย

แตกหักบนโครโมโซม 3 แหง (B , B และ B ) (รูปที่ 11.2) รอยแตกหัก 2 แหงแรกเกิดบนโครโมโซม
2
3
1
ปกติ (รูปที่ 11.2 A) ทําใหไดโครโมโซมที่มีบางสวนขาดหายไปแตมีเซนโตรเมียร (abc. ghi) กับ
ชิ้นสวนโครโมโซมที่ไมมีเซนโตรเมียร (def) (รูปที่ 11.2 B) รอยแตกหักแหงที่ 3 เกิดขึ้นบน
โครโมโซมที่เปนโครโมโซมคูเหมือน (รูปที่ 11.2 C) ตอมาชิ้นสวนโครโมโซมที่แตกหัก (def) จะ

สอดแทรกเขาไปตรงรอยแตกหักแหงที่ 3 แลวเชื่อมตอกับโครโมโซมคูเหมือนดังกลาวในทิศทางการ

เรียงตัวของยีนแบบเดียวกัน (รูปที่ 11.2 D) ทําใหไดโครโมโซมที่มีชิ้นสวน def เพิ่มขึ้นจากเดิมที่มีอยู
แลว เราเรียกปรากฏการณดังกลาวนี้วา การเคลื่อนยายชิ้นสวนระหวางโครโมโซม (interchromosomal

transposition) ซึ่งประกอบดวยทั้งการขาดหายไป และการเพิ่มขึ้นของชิ้นสวนโครโมโซม ถาสิ่งมีชีวิต

ที่มีชิ้นสวนโครโมโซมเพิ่มขึ้นมาผสมพันธุกับสิ่งมีชีวิตที่มีโครโมโซมปกติ ก็จะไดลูกที่เปนเฮตเทอโร
ไซโกตประกอบดวยโครโมโซมปกติและโครโมโซมที่มีชิ้นสวนเกินมา (รูปที่ 11.2 D)

รูปที่ 11.2 ไดอะแกรมแสดงการเพิ่มขึ้นของชิ้นสวนโครโมโซม (tandem duplication) อันเนื่องมาจาก
การเปลี่ยนแปลงทางโครงสรางของโครโมโซม (A) มีรอยแตกหัก 2 แหง (B และ B )
1
2
เกิดขึ้นบนโครโมโซมปกติ (B) ทําใหไดโครโมโซมที่มีบางสวนขาดหายไป แตมีเซนโตร
เมียร (abc. ghi) กับชิ้นสวนโครโมโซมที่ไมมีเซนโตรเมียร (def) (C) ถามีรอยแตกหักแหง
ที่ 3 (B ) เกิดขึ้นบนโครโมโซมคูเหมือน ชิ้นสวนโครโมโซม (def) จะสามารถสอดแทรก
1
เขาไปในโครโมโซมคูเหมือนแทงนี้ได (D) ทําใหเกิดการเพิ่มขึ้นของชิ้นสวนโครโมโซม