Page 113 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

109

การขาดหายไปของชิ้นสวนตรงปลายโครโมโซมอันเนื่องมาจากการเกิดรอยแตกหักหนึ่ง

แหงนั้น ในบางครั้งปลายทั้งสองของรอยแตกหักอาจมาเชื่อมตอกันใหม ถาปลายทั้งสองไมเชื่อตอกัน
ชิ้นสวนโครโมโซมตรงปลายก็จะหายไป ชิ้นสวนที่เหลืออยูตรงปลายที่แตกหักอาจจะมีการรักษา

ตัวเองได (healing) การรักษาตัวเองของปลายที่แตกหักเกิดขึ้นไดในพืช แตในสัตวเกิดขึ้นนอยมาก ใน
แมลงหวี่และสัตวอื่น ๆ โครโมโซมที่แตกหักมักจะมาเชื่อมตอกันใหม

สิ่งมีชีวิตตาง ๆ มีความทนทานตอการขาดหายไปของชิ้นสวนตรงปลายโครโมโซม
แตกตางกันไป ถาสิ่งมีชีวิตนั้นเปนดิพลอยด และมีพันธุกรรมอยูในสภาพที่เปนโฮโมไซกัส

(homozygous) การขาดหายไปของชิ้นสวนโครโมโซมที่สําคัญ จะทําใหสิ่งมีชีวิตนั้นตาย แตถาสิ่งมี
ชีวิตนั้นเปนดิพลอยด และมีพันธุกรรมอยูในสภาพเฮตเทอโรไซกัส (heterozygous) การขาดหายไป
ของชิ้นสวนโครโมโซมอาจทําใหสิ่งมีชีวิตนั้นมีชีวิตอยูรอดไดบาง Demerec และ Hoover (1936) ได

ศึกษาการขาดหายไปของชิ้นสวนขนาดตาง ๆ ตรงปลายโครโมโซมเพศ-เอกซของแมลงหวี่ นับตั้งแต
การขาดหายไปของแถบคาดขวางจํานวน 10 ถึง 11 แถบซึ่งเปนที่อยูของยีน y, ac และ sc (รูปที่ 10.3)
สงผลใหเซลลและแมลงหวี่ที่มีพันธุกรรมอยูในสภาพโฮโมโซกัสตาย ถาชิ้นสวนที่ขาดหายไปมี

ขนาด 8 แถบ ซึ่งเปนที่อยูของยีน y และ ac จะทําใหแมลงหวี่ที่มีพันธุกรรมอยูในสภาพที่เปนเปนโฮ
โมไซกัสตาย แตเซลลไมตาย ถาขาดหายไป 4 แถบ ซึ่งไมไดเปนที่อยูของยีน 3 ตัวนี้ จะทําใหเซลล

และแมลงหวี่ไมวาจะเปนโฮโมไซกัสหรือเฮมิไซกัส (hemizygous) จะมีชีวิตรอดอยูได โครโมโซม
เพศ-เอกซของแมลงหวี่ประกอบดวยแถบคาดขวางมากกวา 1,000 แถบ และโครโมโซมทั้งชุด
ประกอบดวยแถบคาดขวางประมาณ 5,000 แถบ ดังนั้นแมลงหวี่จะทนทานตอการขาดหายไปของ

ชิ้นสวนตรงปลายโครโมโซมไดอยางมากที่สุด 8 แถบ สําหรับโครโมโซมเพศ-วาย การขาดไปของ
ชิ้นสวนขนาดใหญไมทําใหแมลงหวี่ตาย เนื่องจากโครโมโซม-วายมียีนอยูจํานวนนอย

รูปที่ 10.3 การขาดหายไปของชิ้นสวนตรงปลายโครโมโซมเพศ-เอกซของแมลงหวี่ (Drosophila
melanogaster) (A) โครโมโซมมีสวนปลายปกติ (C) โครโมโซมที่มีแถบคาดขวาง (band)
ขาดหายไป 10 หรือ 11 แถบ (260-1) ซึ่งเปนที่อยูของยีน y, ac และ sc (E และ G)

โครโมโซมมีแถบคาดขวางหายไป 8 แถบ (260-2) ซึ่งเปนที่อยูของยีน y และ ac (I)
โครโมโซมมีแถบคาดขวางหายไป 4 แถบ (260-5) ซึ่งไมไดเปนที่อยูของยีนทั้งสาม