Page 65 -
P. 65
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
มีปัญหาพื้นที่เลี้ยงอยู่ปัจจุบันส่งผลให้ไม่คิดว่าจะมีต่างชาติเข้ามาเพาะเลี้ยงในประเทศแต่อาจจะ
มีสินค้าน�าเข้าที่เข้ามาแข่งขันกับหอยแมลงภู่ที่เลี้ยงในประเทศไทย (ตารางผนวกที่ 4)
5.2 การเพาะเลี้ยงหอยแครง
การเลี้ยงหอยแครง (Anadara gronosa) ในประเทศไทยมีมานานไม่น้อยกว่า 100 ปี โดย
การรวบรวมพันธุ์หอยจากแหล่งลูกหอยในธรรมชาติเพื่อหว่านลงเลี้ยงในบริเวณที่เหมาะสม
กั้นคอกแสดงอาณาเขตที่เลี้ยง มีการเลี้ยงครั้งแรกที่ต�าบลบางตะบูน อ�าเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี
ในเนื้อที่ 5 - 10 ไร่ ใช้เวลาเลี้ยง 1 - 2 ปี จึงเก็บขายได้ ต่อมาขยายการเลี้ยงไปในพื้นที่ใกล้เคียง
ในปี 2515 เกิดวิกฤติการณ์น�้าเสียบริเวณก้นอ่าวไทย เนื่องจากโรงงานอุตสาหกรรมน�้าตาล
บนฝั่งแม่น�้าแม่กลองและแม่น�้าเพชรบุรีปล่อยน�้าเสียจากการท�าน�้าตาลลงสู่แหล่งน�้าสาธารณะ
มีผลเสียต่อคุณภาพน�้าในแหล่งเลี้ยงหอยแครงบริเวณอ่าวไทยตอนใน ผลผลิตหอยแครงของ
ประเทศลดลงจนเกิดภาวะขาดแคลนหอยแครงส�าหรับบริโภคภายในประเทศ จ�าเป็นต้องมีการน�า
พันธุ์หอยแครงจากประเทศมาเลเซียเข้ามาเลี้ยง
การเลี้ยงหอยแครงแบบธุรกิจขนาดใหญ่เริ่มขึ้นในปี 2516 ในจังหวัดสตูล วิธีการเลี้ยง
ส่วนใหญ่จะเลียนแบบจากการเลี้ยงในประเทศมาเลเซีย และมักจะมีชาวมาเลเซียร่วมลงทุน
ในการเลี้ยงด้วยโดยชาวมาเลเซียจะเป็นผู้ด�าเนินการและแนะน�าวิธีการเลี้ยง
การเลี้ยงหอยแครงในบริเวณอ่าวไทยตอนในมีที่จังหวัดเพชรบุรี สมุทรสาคร สมุทรสงคราม
บริเวณอ่าวไทยฝั่งตะวันออกที่จังหวัดจันทบุรี ชลบุรี บริเวณอ่าวไทยตอนใต้ที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี
และปัตตานี ส่วนด้านฝั่งอันดามันมีที่จังหวัดภูเก็ต สตูล และระนอง ผลผลิตที่ได้คิดเป็นประมาณ
ร้อยละสี่ของผลผลิตจากการเพาะเลี้ยงโดยรวมจัดอยู่ในอันดับที่ห้า รองจาก กุ้งขาว ปลานิล
ปลาดุก และหอยแมลงภู่ แต่ใช้พื้นที่เลี้ยงมากกว่าหอยแมลงภู่ เนื่องจากวิธีการเลี้ยงที่ต้องหว่าน
ลูกหอยลงเลี้ยงตามพื้นทะเล พื้นที่เพาะเลี้ยงหอยแครงมีมากกว่าหกหมื่นไร่ในขณะที่จ�านวน
ผู้เลี้ยงมีประมาณสองพันรายใกล้เคียงกับจ�านวนผู้เลี้ยงหอยแมลงภู่
ผู้น�าด้านการเพาะเลี้ยงหอยแครงในภูมิภาคอาเซียน คือ มาเลเซีย มีผลผลิต 57.544 พันตัน
อันดับที่สอง คือ ไทย ผลผลิต 40.526 พันตัน เท่าที่มีข้อมูลกัมพูชามีผลผลิตหอยแครงในอันดับที่
สามแต่ปริมาณยังต�่าเพียง 0.800 พันตัน เป็นไปได้ว่าเวียดนามอาจเป็นผู้ผลิตหอยแครงอันดับที่
สามของอาเซียน แต่ไม่มีข้อมูลที่ชัดเจนในส่วนนี้ เนื่องจากรายงานผลผลิตจากการเพาะเลี้ยงของ
เวียดนามไม่มีการรายงานผลผลิตแยกตามชนิดหอยที่เลี้ยง อย่างไรก็ตาม ในอาเซียนมีเพียงสี่
ประเทศนี้ที่มีรายงานผลผลิตจากการเพาะเลี้ยงหอยแครง (ตารางที่ 5.3)
มาเลเซียซึ่งมีผลผลิตหอยแครงมากที่สุดในกลุ่มสมาชิกอาเซียนมีมูลค่าต่อหน่วยต�่าที่สุด
เช่นกัน เป็น 0.56 เหรียญสหรัฐต่อกิโลกรัม ไทยมีผลผลิตต�่ากว่ามาเลเซียประมาณหนึ่งในห้า
แต่มีมูลค่าต่อหน่วยสูงกว่ามาเลเซียกว่าสองเท่า เป็น 1.29 เหรียญสหรัฐต่อกิโลกรัม ยากที่ประเทศไทย
จะแข่งขันกับมาเลเซียในการเพาะเลี้ยงสัตว์น�้าชนิดนี้ และมีโอกาสที่มาเลเซียจะสามารถส่ง
หอยแครงเข้ามาขายในประเทศไทยได้ อย่างไรก็ตามเกษตรกรผู้เพาะเลี้ยงหอยแครงให้ข้อมูลว่า
หอยแครงที่เลี้ยงได้ในประเทศไทยเป็นที่นิยมมากกว่าชนิดที่จะน�าเข้าจากมาเลเซีย อนึ่งการเพาะเลี้ยง
56 >> สถานภาพการเพาะเลี้ยงสัตว์น�้าไทยในบริบทของประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน
