Page 36 -
P. 36
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ในอีกด้านหนึ่ง การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมโดยแยกคนในพื้นที่ออกจากสิ่งแวดล้อมก็เป็นอีกตัวอย่างหนึ่ง
ของการพัฒนาที่ขาดการคำานึงถึงความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจ ซึ่งสามารถนำาไปสู่
ผลลัพธ์ที่แย่ลงในทั้ง 2 ด้านเช่นกัน ตัวอย่างเช่น รัฐอาจจะต้องการที่จะอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมโดยกำาหนด
พื้นที่อนุรักษ์และมีกฎระเบียบที่ห้ามประชาชนเข้าไปใช้ประโยชน์จากพื้นที่อนุรักษ์ และหวังว่ามาตรการ
ดังกล่าวจะทำาให้สิ่งแวดล้อมในพื้นที่อนุรักษ์มีความสมบูรณ์มากขึ้น อย่างไรก็ตาม การที่รัฐขาดการคำานึง
ถึงข้อจำากัดในด้านคนและงบประมาณในการดูแลพื้นที่ในทางปฏิบัติ รวมถึงขาดการคำานึงถึงความเป็น
อยู่ ความจำาเป็นในการดำารงชีวิต และพื้นฐานทางวัฒนธรรมของคนในพื้นที่ การกำาหนดพื้นที่อนุรักษ์
และจำากัดสิทธิ์ในการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรในพื้นที่อย่างเข้มงวด มีผลให้ประชาชนในพื้นที่ขาดความ
รู้สึกรักและหวงแหนในทรัพยากรและขาดความรู้สึกมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากร ในระยะยาว
คนในพื้นที่จึงมองว่าการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเป็นสิ่งที่เป็นข้อจำากัดหรือสิ่งกีดขวางความเจริญและรายได้
ของตนเอง เมื่อประชาชนในพื้นที่ต่างคิดเช่นนี้ จึงทำาให้ต่างคนต่างเข้าไปหาผลประโยชน์จากการใช้
ทรัพยากรอย่างเกินขอบเขต ประกอบกับการดูแลทรัพยากรโดยภาครัฐมีไม่ทั่วถึง ในท้ายที่สุดจึงส่งผล
ให้เกิดผลลัพธ์ที่แย่ลงต่อทั้งความเป็นอยู่ของคนและสิ่งแวดล้อมในระยะยาว 10
ในกรณีนี้การพัฒนาที่มีเป้าหมายด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเป็นหลัก โดยขาดการคำานึงถึงความ
เป็นอยู่ของคนในพื้นที่ (Preservationismแสดงโดยเส้นประในภาพที่ 3.3) กลับส่งผลเสียต่อทั้งเศรษฐกิจ
และสิ่งแวดล้อม (เส้นทึบในภาพที่ 3.3) หรือเป็นการพัฒนาที่นำาไปสู่ Loss-Loss Solution ในท้ายที่สุด
เช่นเดียวกับในกรณีการพัฒนาแบบ Rent-seeking ข้างต้น
เศรษฐกิจ
C
สิ่งแวดล้อม
ภ�พที่ 3.3 การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างขาดการคำานึงถึงความเป็นอยู่ของคน นำาไปสู่ Loss-Loss
Solution
10 ประเด็นการอนุรักษ์โดยแยกคนออกจากทรัพยากรสามารถอ่านเพิ่มเติมได้จาก เช่น อัจฉรา รักยุติธรรม (2548) และ
อะภัย วาณิชประดิษฐ์ (2548) เป็นต้น
Highland Maize Farming and Deforestion: Problem and Restorations 25
