Page 110 -

โครงการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี

สัทวิทยา : การวิเคราะหระบบเสียงในภาษา บทที่ 9 ทฤษฎีโครงสรางการเนนพยางค 103

ภาษาเชน ภาษาอังกฤษ ที่มีการเนนพยางคเปนชวงๆ โดยมีแตละชวงของการเนนพยางค
เปนจังหวะเทาๆ กันนี้ เราเรียกวาเปนภาษาประเภท Stress-timed ยังมีภาษาอีกประเภทหนึ่งที่มีชวงเวลา

ของพยางคเทาๆ กันในแตละพยางค ไมวาพยางคนั้นจะเนนหรือไมเนน ภาษาชนิดนี้จัดเปนภาษาประเภท
Syllable-timed เชนภาษาอิตาเลียน ฝรั่งเศส และสเปน เปนตน (Selkirk, 1984:41)

จังหวะ หรือชวงเวลาของการเนนพยางคที่เปนระบบระเบียบนี้ เปนโครงสรางทางระบบ
เสียงของคํา วลีและประโยค ซึ่งจัดเปนโครงสรางระบบการเนนพยางค (metrical Structure) ของเสียง
ในบทนี้ เราจะศึกษาเฉพาะการเนนพยางคและจังหวะในระดับพยางคและคํา (word stress) เทานั้น

สวนจังหวะในระดับวลีและประโยค (phrasal intonation) จะมีความสัมพันธกับระบบวากยสัมพันธ
(syntax) และเปนเรื่องที่จะตองศึกษากันตอไป

นักภาษาศาสตรไทยหลายทานไดศึกษาเรื่อง การเนนพยางคและจังหวะในภาษาไทย
โดยใชเครื่องมือวิเคราะหเสียง หรือเครื่องมือวิเคราะหความยาวนาน (length) ของพยางค อาทิเชน

ธีระพันธ เหลืองทองคํา (Luangthongkum 1977) และสุดาพร ลักษณียนาวิน (Luksaneeyanawin
1983,1993) ซึ่งเราพอจะสรุปและเรียบเรียงกฎการเนนพยางคและจังหวะในระดับคําไดดังนี้
(ลักษณียนาวิน 1993: 286-287)

(21) สําหรับคําที่เปนคําหลายพยางคแตเปนหนวยคําเดียว (monomorphemic polysyllabic word)

ก. มีการแบงพยางคออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คือ

1) Linker syllable คือ CV-syllable ที่มี [a] เปนสระ หรือ Ca-syllable

2) Non-Linker syllable คือพยางคอื่นทั้งหมด

ข. พยางคทายคํา จะเปนพยางคเนนที่เดนที่สุดเสมอ (primary stress)

ค. ระหวาง Linker และ Non-Linker syllable ในตําแหนงอื่นๆ ยกเวนตําแหนงทาย
พยางค) Non-Linker syllable จะดึงดูดการเนนพยางค (attract stress)

ง. ในคํา 2-4 พยางค ถาพยางคกอนสุดทายเปน Ca-syllable การเนนพยางคจะอยูใน
รูปแบบดังนี้

(ถาพยางคแรกของคํา 4 พยางค เปน Ca-syllable)