Page 58 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

48

ตัวอยางการคํานวณและวางแผนการใชอาหารหยาบในฟารม

เกษตรกรรายหนึ่งมีจํานวนโคนมรวม 91 ตัว คิดเปน 72.3 = 73 หนวยปศุสัตว ดังนี้

แมโค 50 ตัว = 50 หนวยปศุสัตว

โคสาวทอง 11 ตัว = 7.7 หนวยปศุสัตว
โคสาวผสมพันธุ 14 ตัว = 9.8 หนวยปศุสัตว

โคอายุ < 1 ป 16 ตัว = 4.8 หนวยปศุสัตว

มีจํานวนแปลงหญารูซี่จํานวน 60 ไรตัดสดใหกิน ถามวาเกษตรกรตองจองหญาโครงการนาหญาและ

ฟางขาวจํานวนกี่ฟอน จึงจะพอเพียงกับโค
1. ตองทราบความตองการของโค จํานวนโครวมคิดเปน 73 หนวยปศุสัตว กินอาหารหยาบ

หนวยปศุสัตวละ 10 ก.ก.น้ําหนักแหง / วัน รวม 1 ป ตองการอาหารหยาบ 73 x 10 x 365 =

266 ตัน น้ําหนักแหง
2. ผลผลิตอาหารหยาบที่ผลิตไดเอง จากพื้นที่ 60 ไร = 2,500 x 4 x 60 = 600 ตัน น้ําหนัก

สด หรือ คิดเปน น้ําหนักแหง = ( 25 x 600 / 100 )

= 150 ตัน น้ําหนักแหง

3. จํานวนอาหารหยาบที่ตองซื้อเพิ่ม = 266 - 150 = 116 ตัน น้ําหนักแหง
หรือคิดเปนน้ําหนักหญาแหง ที่จะซื้อ เทากับ = (100 x 116 / 85 ) ตัน

= 136 ตัน ( 6,800 ฟอน )

( คํานวณ หญาแหงทั่วไปมีน้ําหนักแหง 85 % หนักประมาณฟอนละ 20 กิโลกรัม )

ระบบทางเดินอาหารที่สําคัญของโคนม
ระบบทางเดินอาหารของโคนมซึ่งเปนสัตวกระเพาะรวม มีลักษณะใกลเคียงกับสัตวกระเพาะเดี่ยว

ทั่วไปยกเวนในสวนของกระเพาะหมักซึ่งมีจุลินทรียในการยอยอาหาร สำหรับในครั้งนี้จะเนนรายละเอียด
ทางเดินอาหารเฉพาะในสวนของกระเพาะโคเทานั้นซึ่งมีขนาดใหญโดยกินเนื้อที่ประมาณ 75 % ของชอง

ทองและเอียงอยูชิดมาทางผนังลําตัวดานซาย ซึ่งแบงออกเปน 4 สวนไดแก

1. กระเพาะผาขี้ริ้ว ( Rumen )
เปนสวนของกระเพาะสวนที่ใหญที่สุดมีความจุประมาณ 75 - 80 % ของกระเพาะอาหาร

โดยในโคที่โตเต็มที่อาจมีความจุประมาณ 150 ลิตร ผิวกระเพาะดานในมีลักษณะเปนตุมยื่นยาว

ประมาณครึ่งนิ้วคลายขนของผาเช็ดตัวซึ่งเรียกวา Papillae ท ำหนาที่ชวยคลุกเคลาและเพิ่มพื้นที่ในการ
ดูดซึมโภชนะอาหาร โดยเฉพาะกระเพาะ 2 สวนแรก ( Recticulo - rumen ) มีการทํางานโดยจุลินทรีย

ทั้งการยอยเยื่อใย , คารโบไฮเดรตและอื่น ๆ รวมทั้งการสังเคราะหโปรตีน และ วิตามินที่ละลายไดในน้ํา

โดยอาหารจะถูกคลุกเคลาใหเขากันโดยการบีบตัวของผนังกระเพาะ อาหารที่อยูกระเพาะดานหนาจะถูก

ขยอกมาที่ปากเพื่อเคี้ยวเอื้องใหละเอียดมากขึ้น และคลุกเคลากับน้ําลายแลวกลืนลงไปใหมซึ่งจะเปนการ