Page 30 -

ื
ิ
ิ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
์
ิ
14

ั
ื้

ความลอแหลม (exposure) หมายถึง สภาพแวดลอมที่สำคัญบริเวณพนที่ภยนั้นๆ เชน
ื้
ื้
ั้
พนที่ที่ตง ลักษณะโครงสรางพนฐาน จำนวนคน จำนวนหรือมูลคาของทรัพยสิน อาคารบานเรือน



ั
เปนตน ซึ่งเหลานี้คือจำนวนองคประกอบที่มีความเสี่ยงทั้งหมดซึ่งมีความลอแหลมตอภยและอาจ

ไดรับความเสียหายได ดังแสดงในภาพที่ 1.4


ภาพที่ 1.4 นิยามคำวา "ภย" และ "ความลอแหลม"
ั
ที่มา (ดัดแปลงจาก Abbott, 2017: 411)


ั
ื้

การศึกษาความลอแหลมในพนที่ที่อาจเกิดภยวามีมากหรือนอยเพยงใด จำเปนตองมีการ
ี

ั


ประเมินความลอแหลมโดยใหความสำคัญกับปจจัยที่มีความเสี่ยง ดงตอไปนี้ ประชากร อาคาร
ื้
ิ



ื่
ื้

บานเรือน โครงสรางพนฐาน สาธารณูปโภคพนฐาน การใชประโยชนที่ดน เศรษฐกิจ เปนตน เพอ

ั้

ั
ั
ประเมินหาปจจัยที่มีความความลอแหลมตอภยในบริเวณที่ตงของภยนั้นๆ ตวอยางเชน การวเคราะห
ั

ิ
ุ
ั

ุ
ั
หาชมชนหรือจำนวนบานเรือนที่มีความลอแหลมตอการเกิดอทกภย ปจจุบนวเคราะหดวยโปรแกรม


ิ

ทางดาน GIS ออกมาในรูปแบบแผนที่ เปนการซอนทับกันของตำแหนงชมชนหรือจำนวนบานเรือน


ุ

ั


ั
ุ
กับแผนที่ระดบความรุนแรงการเกิดอทกภย เพอที่จะบอกไดวาตำแหนงชมชนหรือจำนวนบานเรือนที่

ื่
ุ
ื้
ุ
อยูในพนที่เสี่ยงจากอกทกภยมีจำนวนเทาใดและที่มีความลอแหลมตอภยนี้ หรือพนที่เกษตรจำนวนกี่
ั
ื้
ั

ตารางกิโลเมตรที่อาจถูกน้ำทวม เปนตน
ความเปราะบาง (vulnerability) หมายถึง ปจจัยหรือสภาวะใด ๆ ที่ทำใหชมชนหรือ

ุ
สังคมขาดความสามารถในการปกปองตนเอง ทำใหไมสามารถรับมือกับภยพบต หรือไมสามารถฟนฟ ู
ิ

ั
ิ
ั

ั

ั

ไดอยางรวดเร็ว จากความเสียหายอนเกิดจากภย ซึ่งความเปราะบางนั้นครอบคลุมปจจัยทั้งทาง

กายภาพ เชน อาคารบานเรือน สาธารณูปโภค ที่แตกตางกันยอมสงผลกระทบตางกันเมื่อมีภย รวมไป
ั
ถึงความเปราะบางทางสังคม กลุมคนที่เปราะบาง คนแก คนพการ กลุมคนที่ไมมีความรูในการเตรียม
ิ
ั
ตัวเมื่อภัยมา เปนตน กลุมคนเหลานี้สามารถนำมาวิเคราะหหาความสัมพันธระหวางผลกระทบของภย