Page 66 -
P. 66
ิ
ิ
ื
ิ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
์
64
บทท ี่ สารอาหารและเมตาบอลิซึมในร่างกายสัตว์
2
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจถึงบทบาทและความส าคัญของสารอาหารและเมตาบอลิซึมใน
ร่างกายสัตว์
โภชนาการ (Nutrition) เป็นศาสตร์ทางด้านอาหาร สารอาหารและสารอื่นๆ ที่เป็น
องค์ประกอบในอาหาร ซึ่งมีความสัมพันธ์กันกับสุขภาพ โดยจะส่งผลต่อการคงสภาพของชีวิตได้
ิ
โภชนาการคือศาสตร์ที่บ่งบอกถึงความสัมพันธ์ของอาหารต่อการท าหน้าที่ให้สิ่งมีชีวตเจริญเติบโต ซึ่งจะ
รวมทั้งการกินอาหาร การน าไปผลิตเป็นพลังงานและการก าจัดของเสียออก ดังนั้นอาจกล่าวโดยสรุปได้
ว่า สารอาหารมีบทบาทหน้าที่คือ เพื่อการเจริญเติบโตและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกาย เพื่อการ
ให้พลังงานส าหรับท ากิจกรรมต่างๆ และเพื่อควบคุมกระบวนการทางชีวเคมีในร่างกาย ในทางโภชน
ศาสตร์อาจสามารถจ าแนกโภชนะออกเป็นได้ 6 หมวดหมู่ใหญ่ๆ ได้แก่ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน
ไวตามิน แร่ธาตุและน้ า
องค์ความรู้ทางด้านโภชนการ มีพื้นฐานมาจากศาสตร์สองแขนง ได้แก่ ศาสตร์ทางด้านกายภาพ
(Physic science) และพฤติกรรม (Behavior science) โดยในด้านกายภาพศาสตร์ ทั้งด้านชีวเคมีและ
สรีรวิทยานั้น ช่วยท าให้ทราบว่าโภชนาการมีความสัมพันธ์กันอย่างไรกับสุขภาพร่างกายของสิ่งมีชีวิต
ในขณะที่ศาสตร์ทางด้านพฤติกรรมซึ่งเปรียบได้กับหลักปรัชญา จะท าให้เข้าใจถึงความสามารถในการอยู่
รอดได้ของสิ่งมีชีวิตในธรรมชาติ นอกจากนี้โภชนาการอาจถือเป็นศาสตร์สมัยใหม่ที่มีพื้นฐานมาจากกาย
วิภาควิทยาและชีวเคมีและอาจจะมีความเกี่ยวข้องกับสาขาอื่นๆ อีก เช่น แพทย์ศาสตร์ เกษตรศาสตร์
สัตวศาสตร์ เทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์อาหาร ชีวเคมี ชีววิทยา เศรษฐศาสตร์หรือปรัชญา เป็นต้น
ความสมดุลของอาหาร คือ อาหารที่มีการให้โภชนะอย่างเพียงพอต่อความต้องการ รวมทั้ง
เพียงพอต่อการทดแทนในกรณีที่ได้รับอาหารอย่างอื่นที่ไม่ตรงตามความต้องการของร่างกาย เนื่องด้วย
อาหารในแต่ละประเภทจะประกอบด้วยโภชนะที่แตกต่างกัน ดังนั้นการเจริญเติบโตหรือสุขภาพร่างกาย
จึงขึ้นกับคุณภาพและความหลากหลายของอาหารที่เลือกน าเข้าสู่ร่างกาย การที่จะมีสุขภาพร่างกายที่
แข็งแรง ควรที่จะเลือกอาหารที่อุดมไปด้วยโภชนะที่จ าเป็นด้วย
ในการพัฒนาด้านวิทยาศาสตร์ทางอาหาร เริ่มขึ้นในปีค.ศ. 1743-1794 โดยนักเคมีชาวฝรั่งเศส
ชื่อ Antoine Lavoisier ซึ่งได้สร้างพื้นฐานทางเคมีที่เกี่ยวกับอาหารและพบว่าการเผาไหม้ของอาหาร
เป็นออกซิเดชั่น (Oxidation) อย่างหนึ่ง รวมทั้ง Lavoisier ได้แสดงให้เห็นว่าสิ่งมีชีวิตต้องการการ
บทที่ 2 สารอาหารและเมตาบอลิซึมในร่างกายสัตว์
