Page 96 -

ิ
ิ
์
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ิ
ื

ยับยั้งการเจริญของรา อาจทำไดโดยการสเปรยเชื้อปฏิปกษ หรือจุมแชในเซลลแขวนลอยของ
เชื้อปฏิปกษ ตัวอยางเชน รายงานวิจัยโดย Velmourougane et al. (2011) แสดงใหเห็นวา S.

cerevisiae สามารถลดการปนเปอนของรา A. niger และ A. ochraceus และลดปริมาณของ
โอคราท็อกซิน เอ ในเมล็ดกาแฟกะลาและผลกาแฟไดอยางมีนัยสำคัญโดยไมสงผลกระทบตอ

8
คุณภาพและกลิ่นรสของกาแฟ เมื่อแชเมล็ดกาแฟกะลาและผลกาแฟในบอคอนกรีตที่มียีสต (10
สปอรตอมิลลิลิตร) นอกจากนี้การบมเมล็ดธัญพืชในภาวะที่มีสารอินทรียระเหยงายที่มีฤทธิ์ปฏิปกษ

ตอราสรางสารพิษในบรรยากาศสามารถชวยลดการปนเปอนของรา และการผลิตสารพิษไดเชนกัน

โดย Jaibangyang et al. (2021) แสดงใหเห็นวาสารประกอบอินทรียระเหยงายที่สรางจาก

ยีสตปฏิปกษหลายสายพันธุมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญ และการงอกของสปอร A. flavus รวมทั้งชวยลด บทที่ 3

ปริมาณแอฟลาท็อกซินในเมล็ดขาวโพดได นอกจากนี้ยังมีรายงานจำนวนหนึ่งแสดงใหเห็นวายีสต

ปฏิปกษบางชนิดสามารถลดการปนเปอนของสารพิษที่สรางจากราไดโดยเมแทบอลิซึม ซึ่งสามารถ

เปลี่ยนโครงสรางสารพิษใหอยูในรูปของสารประกอบที่ไมเปนพิษ จึงชวยลดผลกระทบที่อันตราย

ของสารพิษเหลานั้นตอผูบริโภค (Taheur et al. 2019) ตัวอยางเชน S. cerevisiae หลายสายพันธุ

สามารถลดความเปนพิษของแอฟลาท็อกซินได (Chlebicz et al. 2019)

แมจะมีผลการศึกษาจำนวนมากแสดงใหเห็นถึงประสิทธิภาพของการควบคุมทางชีวภาพ

หลังการเก็บเกี่ยวดวยจุลินทรียหลายชนิด อยางไรก็ตามการคนหาจุลินทรียปฏิปกษที่มีศักยภาพ

ตานราผลิตสารพิษไดหลากหลายชนิดนั้นคอนขางยาก ดังนั้นการแยกจุลินทรียปฏิปกษเพียงอยาง

เดียวคงไมเพียงพอ การใชจุลินทรียควบคุมทางชวภาพรวมกับวิธีการควบคุมอื่น ๆ จึงเปนแนวทางที่
ี
ใชกันโดยทั่วไปในปจจุบัน ซึ่งสามารถสงเสริมประสิทธิภาพการควบคุมทางชีวภาพไดเปนอยางดี

วิธีการเหลานี้ ไดแก การปฏิบัติทางเกษตรที่ดี (good agricultural practices) มีหลายปจจัยที่สงผลตอ

การเจริญของราและการผลิตสารพิษในหวงโซอาหาร ไดแก ปจจัยทางชีวภาพ เชน ความแข็งแรง

ของพืช ราสรางสารพิษที่เขากันไดกับพืชนั้น และปจจัยทางสิ่งแวดลอม อุณหภูมิและความชื้นใน

ระหวางการเก็บเกี่ยว ตลอดจนการเก็บรักษา ซึ่งเปนปจจัยสำคัญที่อาจสงผลตอการเจริญของรา

และการผลิตสารพิษในผลิตผลทางการเกษตรระหวางการเก็บรักษา โดยภาวะที่เหมาะสมสำหรับ

การเก็บเมล็ดพืชเพื่อลดการเจริญของราอยูในชวงอุณหภูมิ 10 ถึง 35 องศาเซลเซียส ในระดับ

ความชื้นสัมพัทธต่ำกวา 80 เปอรเซ็นต (Montross et al. 1999; Williams and McDonald 1983)

ความชื้นสัมพัทธที่สูงกวา 80 เปอรเซ็นต สงผลใหรา A. flavus และ A. parasiticus บางสายพันธุ

ผลิตสารพิษแอฟลาท็อกซิน (Boller and Schroeder 1974; Northolt et al. 1977; Marin et al. 1998)

ดังนั้นการปฏิบัติทางเกษตรที่ดีตั้งแตเริ่มตนเพาะปลูก การเก็บเกี่ยว จนกระทั่งการเก็บรักษาผลิตผล

ควบคูกับการควบคุมทางชีวภาพสามารถลดการปนเปอนและความเสียหายของผลิตผล

การประยุกตใชยีสตเพื่อการเกษตรและอุตสาหกรรมยุคใหม 87