Page 95 -

ิ
์
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ื
ิ

การควบคุมทางชีวภาพของราผลิตแอฟลาท็อกซินโดยยีสตปฏิปกษ

จากขอมูลกลไกการควบคุมทางชีวภาพตาง ๆ ของยีสตปฏิปกษในการยับยั้งรากอโรคใน

ผลิตผลทางการเกษตรที่ไดกลาวไปแลวขางตน แมปจจุบันจะยังไมรูรายละเอียดกลไกที่สมบูรณ

เนื่องจากขอจำกัดและความยากในระหวางการศึกษาการปฏิสัมพันธที่ซับซอนระหวางพืชเจาบาน

(host) เชื้อกอโรค เชื้อปฏิปกษ และเชื้อจุลินทรียอื่น ๆ ที่อาศัยรวมดวย อยางไรก็ตามมีกลไก

การควบคุมทางชีวภาพหลายกลไกที่อาจเปนไปไดสำหรับการควบคุมราผลิตแอฟลาท็อกซิน โดย

รายงานวิจัยของ Hua et al. (1999) พบวายีสตที่แยกจากพื้นที่ที่มีการปนเปอนแอฟลาท็อกซิน

สามารถลดระดับของกรดนอรโซโลรินิก (norsolorinic acid) ซึ่งเปนสารตั้งตนของแอฟลาท็อกซิน
บทที่ 3 นอกจากนี้ใบพืชก็เปนแหลงสำหรับแยกยีสตปฏิปกษที่ตานตอราหลายชนิด รวมทั้งราผลิต

แอฟลาท็อกซิน (Limtong and Nasanit 2017; Into et al. 2020; Jaibangyang et al. 2020; Nasanit

et al. 2022)

การปนเปอนของราและสารพิษจากราในผลผลิตทางการเกษตรอาจเกิดขึ้นไดตั้งแตกอน


การเก็บเกี่ยว (preharvest) และหลังการเก็บเกี่ยว (postharvest) ดังนั้นการศึกษาวิธีการใช
เชื้อปฏิปกษเพื่อควบคุมหรือยับยั้งราเหลานี้ ซึ่งนำไปสูการลดการปนเปอนของสารพิษไดอยางมี

ประสิทธิภาพจึงเปนสิ่งจำเปน โดยทั่วไปการควบคุมทางชีวภาพของผลิตผลทางการเกษตรอาจทำได

2 แนวทาง คือ การใชกอนการเก็บเกี่ยวและการใชหลังการเก็บเกี่ยว

การใชกอนการเก็บเกี่ยว

การควบคุมทางชีวภาพกอนการเก็บเกี่ยวมีวัตถุประสงคเพื่อปองกันราที่อาศัยอยูในพื้นที่

การเพาะปลูกที่นำไปสูการปนเปอนของราในพืช เชน การติดเชื้อรา Aspergillus spp. ในดอกขาวโพด

ในแปลงปลูกสงผลใหเกิดการเจริญของราในระหวางการเก็บรักษาผลผลิตและนำไปสูการปนเปอน

แอฟลาท็อกซินในขาวโพด (Sarrocco and Vannacci 2018) โดยกลไกควบคุมทางชีวภาพกอนการ

เก็บเกี่ยวที่เกิดขึ้นสวนใหญเปนการแขงขันการใชสารอาหารจากพืช (Yin et al. 2008) ผลการ

ทดสอบการควบคุมทางชีวภาพในพื้นที่เพาะปลูกขาวโพดและถั่ว ดวย A. flavus และ A. parasiticus

สายพันธุที่ไมสรางสารพิษ แสดงใหเห็นวาปริมาณของแอฟลาท็อกซินลดลงอยางมีนัยสำคัญถึง

ประมาณ 60–90 เปอรเซ็นต (Abbas et al. 2006; Dorner 2009)

การใชหลังการเก็บเกี่ยว

การควบคุมทางชีวภาพหลังการเก็บเกี่ยวผลผลิตมีวัตถุประสงคเพื่อยับยั้งการเจริญของรา

ที่ปนเปอนผลผลิตหลังการเก็บเกี่ยว และเพื่อลดการปนเปอนของสารพิษในผลผลิต การควบคุมเพื่อ

86 การควบคุมราผลิตแอฟลาท็อกซินดวยยีสตปฏิปกษ