Page 149 -

ื
ิ
ิ
ิ
์
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ

วัตถุดิบสำหรับการผลิตลิพิดโดยยีสต

การประเมินศักยภาพของจุลินทรียเพื่อนำมาใชในการผลิตลิพิดตองคำนึงถึงปจจัยสำคัญ

3 ประการ คือ (1) ปริมาณลิพิดที่ผลิตได โดยจุลินทรียที่สามารถสะสมลิพิดในเซลลปริมาณสูงจะ

ไดรับความสนใจในทางอุตสาหกรรม (2) คุณภาพของลิพิดที่ได ซึ่งลิพิดจากจุลินทรียแตละชนิดจะมี

องคประกอบของกรดไขมันที่แตกตางกันออกไป เชน ราเสนใย สาหรายขนาดเล็กสามารถผลิต

กรดไขมันชนิดไมอิ่มตัวหลายพันธะ (polyunsaturated fatty acids; PUFAs) ที่มีความยาวของ

สายคารบอนและมีพันธะคูจำนวนมากกวาที่พบในน้ำมันพืช และราเสนใยจะสามารถสังเคราะหลิพิด

ที่มีระดับของความไมอิ่มตัวสูงกวาลิพิดที่ไดจากยีสต และ (3) ความสามารถในการใชวัตถุดิบที่มี

ราคาถูก ซึ่งจะชวยลดคาใชจายสวนของวัตถุดิบในการผลิต (Thevenieau and Nicaud 2013) ซึ่งขอ

ไดเปรียบประการหนึ่งของการใชยีสตในการผลิตลิพิด คือ ยีสตสามารถใชแหลงคารบอนที่

หลากหลายในการเจริญเพื่อผลิตมวลชีวภาพและลิพิด โดยกลูโคสเปนแหลงคารบอนที่ใชในการ

เพาะเลี้ยงยีสตและลิพิดมากที่สุด แหลงคารบอนชนิดอื่น ๆ ที่มีรายงาน ไดแก น้ำตาลชนิดตาง ๆ

(เชน ไซโลส ซูโครส เซลโลไบโอส) โพลีแซคคาไรด (เชน แปงที่สามารถละลายน้ำได แปงมัน
บทที่ 5 สำปะหลัง เพกติน แกนตะวัน) กรดอินทรีย (เชน กรดแอซีติก กรดซิตริก กรดบิวทิริก

กรดโพรพิโอนิก) กลีเซอรอลบริสุทธิ์ นอกจากนี้ยีสตยังสามารถใชวัตถุดิบราคาถูก (low-cost

substrates) ประเภทวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร ผลพลอยไดทางอุตสาหกรรม ของเสียอินทรียจาก

โรงงานอุตสาหกรรมและชุมชน เชน กากน้ำตาลจากออยและหัวบีทซึ่งเปนผลพลอยไดจากการผลิต

น้ำตาล หางนมซึ่งเปนผลพลอยไดจากการผลิตเนยแข็ง กลีเซอรอลดิบซึ่งเปนผลพลอยไดจากการ

ผลิตไบโอดีเซล รวมทั้งไฮโดรไลเสตของลิกโนเซลลูโลส (lignocellulose hydrolysates) เชน ฟางขาว

ฟางขาวสาลี ตนขาวโพดซังขาวโพด ชานออย ตนขาวฟางหวาน ยอดออย จากความสามารถในการ

ใชแหลงวัตถุดิบที่มีราคาถูกจึงทำใหยีสตมีความสามารถในการแขงขันทางเศรษฐกิจสูงกวาจุลินทรีย

กลุมอื่น ๆ วัตถุดิบที่มีรายงานการใชเพื่อผลิตลิพิดโดยยีสตอุดมน้ำมันแสดงดังตารางที่ 5.4

่
ตารางที 5.4 วัตถุดิบที่ใชในการผลิตลิพิดจากยีสตอุดมน้ำมัน

วัตถุดิบ ยีสต อางอิง

Glucose Lipomyces mesembrius SWU-NGP 14-6 Sapsirisuk et al. (2022)

Xylose Lipomyces starkeyi AS 2.1560 Lin et al. (2014)

Glucose and xylose Cryptococcus curvatus ATCC 20509 Yu et al. (2014)
Glucose and cellobiose Cryptococcus curvatus ATCC 20509 Yu et al. (2014)

Xylose and cellobiose Cryptococcus curvatus ATCC 20509 Yu et al. (2014)

140 การผลิตลิพิดจากยีสต