Page 154 -
P. 154
์
ื
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ิ
ิ
การเพาะเลี้ยงแบบสองขั้นตอน (Two-stage cultivation)
จากการศึกษากอนหนาพบวา ภาวะที่เหมาะสมสำหรับการเจริญและการสงเสริมการสะสม
ลิพิดของยีสตอุดมน้ำมันมักมีภาวะที่แตกตางกันในการสงเสริมการเจริญของเซลลหรือการเพิ่ม
ชีวมวล การเพาะเลี้ยงยีสตควรเพาะเลี้ยงในภาวะที่มีอาหารสมบูรณ ทั้งในปริมาณของ
แหลงคารบอน แหลงไนโตรเจน และองคประกอบของอาหารอื่น ๆ อยางไรก็ตามภาวะที่เหมาะสม
สำหรับการเพาะเลี้ยงเพื่อสงเสริมการสะสมลิพิดในเซลลควรอยูในภาวะที่มีสารอาหารบางอยาง
ขาดแคลน เชน การเพาะเลี้ยงในแหลงอาหารที่มีปริมาณไนโตรเจนหรือฟอสฟอรัสอยูในปริมาณ
จำกัด แตมีปริมาณของแหลงคารบอนในปริมาณที่มากเกินพอ โดยทั่วไปการเพาะเลี้ยงเพื่อสงเสริม
การผลิตลิพิดในยีสต มักเพาะเลี้ยงในอาหารที่มีอัตราสวนของแหลงคารบอนตอไนโตรเจนต่ำกวา
20 ทั้งนี้การเพาะเลี้ยงในภาวะดังกลาวสงผลตอผลผลิตชีวมวล เปนผลทำใหคาความเขมขนของ
่
ลิพิด (หนวยเปนกรัมตอลิตร) ต่ำไปดวย แมปริมาณลิพิดสะสมภายในเซลล (lipid content) ซึงหนวย
เปนเปอรเซ็นตของลิพิดตอน้ำหนักเซลลแหงจะสูงก็ตาม
การสงเสริมการผลิตลิพิดโดยการปรับปรุงกระบวนการผลิต เพื่อการเพิ่มขึ้นของปริมาณ
ชีวมวลและสงเสริมการสะสมลิพิดภายในเซลล จึงมีการพัฒนาวิธีการเพาะเลี้ยงแบบสองขั้นตอนขึ้น บทที่ 5
เปนการเพาะเลี้ยงแบบแบตช 2 ครั้งติดตอกัน (ภาพที่ 5.7) โดยปรับภาวะการเพาะเลี้ยงใหเหมาะสม
สำหรับการสงเสริมการเจริญของเซลลในขั้นตอนที่ 1 เชน การเพาะเลี้ยงในอาหารที่มีแหลง
ไนโตรเจนอุดมสมบูรณ (nitrogen-rich medium) และปรับภาวะการเพาะเลี้ยงเพื่อสงเสริมการสะสม
ลิพิดภายในเซลลในขั้นตอนที่ 2 เชน การเพาะเลี้ยงในอาหารที่มีแหลงไนโตรเจนจำกัด (nitrogen-
limited medium) การเพาะเลี้ยงในภาวะดังกลาวเซลลจะเปลี่ยนการไหลของแหลงคารบอน (carbon
flux) จากการใชเพื่อการผลิตชีวมวลโดยวัฏจักรไทรคารบอกซิลิกแอซิด เปนการใชแหลงคารบอน
เพื่อผลิตลิพิดโดยการสังเคราะหแอซีทิล-โคเอทดแทน ซึ่งการเพาะเลี้ยงดังกลาวจะสงผลใหได
ผลผลิตชีวมวลในปริมาณสูง เชนเดียวกับการสงเสริมการสะสมลิพิดภายในเซลล
่
ภาพที 5.7 ขั้นตอนการเพาะเลี้ยงแบบสองขั้นตอนเพื่อผลิตลิพิดจากยีสต
การประยุกตใชยีสตเพื่อการเกษตรและอุตสาหกรรมยุคใหม 145
