Page 155 -

ิ
ิ
ื
์
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ

การปรับเปลี่ยนชนิดของแหลงคารบอนโดยวิธีการเพาะเลี้ยงสองขั้นตอน เปนแนวทางหนึ่ง

ในการเพิ่มศักยภาพการผลิตลิพิด การเพาะเลี้ยง R. toruloides AS 2.1389 (Huang et al. 2016) โดย

ใชกลูโคสเปนแหลงคารบอนในอาหารเพาะเชื้อที่มีอัตราสวนคารบอนตอไนโตรเจนต่ำ (C/N ratio =

15) เปนเวลา 4 วัน จากนั้นถายเซลลเพื่อเพาะเลี้ยงในอาหารเพาะเชื้อที่มีกรดแอซีติกเปนแหลง

คารบอนภายใตภาวะที่มีอัตราสวนคารบอนตอไนโตรเจนสูง (C/N ratio = 200) ซึ่งกลูโคสในการ

เพาะเลี้ยงขั้นแรกสามารถใชเพื่อสงเสริมการเจริญของยีสตไดดี ขณะที่กรดแอซีติกซึ่งมีผลตอการ

ยับยั้งการเจริญ จะถูกนำมาในการเพาะเลี้ยงขั้นที่สอง ซึ่งเปนขั้นตอนการเพาะเลี้ยงที่ไมตองการ

สงเสริมการเจริญ โดยพบวาสามารถผลิตชีวมวลได 4.21 กรัมตอลิตร และลิพิดสะสมภายในเซลลที่

38.6 เปอรเซ็นตของน้ำหนักแหง ในอีกทางหนึ่งการเพาะเลี้ยงยีสตเมื่อใชแหลงอาหารราคาถูก เชน

การเพาะเลี้ยงยีสต Rhodosporidiobolus fluvialis DMKU-SP314 โดยใชไฮโดรไลเสตของยอดออยเพื่อ

เพิ่มจำนวนเซลลในการเพาะเลี้ยงระยะที่ 1 และใชกลีเซอรอลดิบจากการผลิตไบโอดีเซลเพื่อสงเสริม

การสะสมลิพิดของยีสตในการเพาะเลี้ยงขั้นตอนที่ 2 ซึ่งไดผลผลิตชีวมวลถึง 21.07 กรัมตอลิตร

ความเขมขนลิพิดที่ 15.85 กรัมตอลิตร และเปอรเซ็นตของลิพิดสะสมภายในเซลลที่ 73.04 ของ

บทที่ 5 น้ำหนักเซลลแหง (Boonyarit et al. 2020)

จากการศึกษากอนหนา โดยการเพาะเลี้ยงยีสต R. fluvialis DMKU-RK253 (Polburee et

al. 2016) ในเออเลนเมเยอรฟลาสก (Erlenmeyer flask) ขนาด 500 มิลลิลิตร เมื่อใชกลีเซอรอลดิบ

ซึ่งเปนของเหลือจากการผลิตไบโอดีเซลเปนแหลงคารบอน และใชผงชูรสเปนแหลงไนโตรเจนในการ

เพาะเลี้ยงขั้นตอนที่ 1 และการเพาะเลี้ยงไดถูกปรับปรุงในการเพาะเลี้ยงขั้นที่ 2 เพื่อเพิ่มปริมาณการ

ผลิตลิพิด โดยเพาะเลี้ยงดวยวิธีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิระหวางการหมัก (จาก 30 องศาเซลเซียส

เปน 25 องศาเซลเซียส) รวมกับการใชเซลลความเขมขนสูง ไดปริมาณลิพิดสูงถึง 14.11 กรัมตอลิตร

เมื่อมีชีวมวลเทากับ 22.17 กรัมตอลิตร (เทากับสะสมลิพิด 63.7 เปอรเซ็นตโดยน้ำหนัก) และตรวจ

พบเม็ดลิพิดขนาดเล็กในอาหารที่ใชเพาะเลี้ยง รายงานดังกลาวแสดงใหเห็นวานอกจากการปรับ

ความเขมขนของแหลงอาหารเพาะเชื้อใหเหมาะสมสำหรับการผลิตลิพิดแลว ภาวะการเพาะเลี้ยง

เชน อุณหภูมิ พีเอช ความเขมขนของเซลลตั้งตนในการเพาะเลี้ยง ยอมสงผลตอความสามารถในการ

สะสมลิพิดของเซลลเชนกัน

วิธีการเพาะเลี้ยงสองขั้นตอนยังคงไดรับความสนใจ และมีการศึกษาอยางกวางขวาง

(Karamerou and Webb 2019) แมวาวิธีการดังกลาวจะสามารถดำเนินการไดโดยการเพาะเลี้ยงใน

ฟลาสก อยางไรก็ตามการเพาะเลี้ยงสองขั้นตอนมีขอเสียเมื่อทำการเพาะเลี้ยงในขนาดใหญ

เนื่องจากตองใชถังปฏิกรณชีวภาพมากกวา 1 ถัง และมีความยุงยากในการถายเชื้อระหวาง

การเพาะเลี้ยง ซึ่งสงผลใหคาใชจายสูงขึ้น นอกจากนั้นที่การเพาะเลี้ยงขั้นที่สองที่มีการเปลี่ยนแปลง

146 การผลิตลิพิดจากยีสต