Page 21 -

ิ
ิ
ื
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
์
ิ
ี
ธุรกิจโรงสข้าว...
่
การปรับตัวบนกระแสการเปลียนผ่าน
ื
กับการจ่ายเงินให้กับเกษตรกรท่นาข้าวมาขายยังตลาดในทันทีหลังจากท่ได้ตกลงซ้อขายกัน
ี
�
ี
�
สาหรับผู้ซ้อในตลาดท่สาคัญได้แก่ตัวแทนโรงสีข้าวหรือพ่อค้าระดับจังหวัดท่ความเช่อมโยง
ื
ี
ี
�
ื
ี
และมีเครือข่ายกับโรงสีข้าว การเติบโตของธุรกิจตลาดกลางท่กล่าวถึงได้ส่งผลต่อการการเติบโต
ของธุรกิจโรงสีข้าวในภูมิภาคต่าง ๆ ด้วยเช่นกัน
ิ
อุทิศ นาคสวัสด์ (2502) ได้รายงานว่ารูปแบบของช่องทางการกระจายของตลาดข้าว
ิ
ื
เปลือกในท้องถ่นในช่วงปี พ.ศ. 2500 ได้ส่งผ่านผู้รวบรวมในท้องถ่นถึงร้อยละ 76.63 เพ่อส่งผ่าน
ิ
ให้กับโรงสีข้าวโดยตรงหรือส่งผ่านให้แก้ผู้รวบรวมในระดับอ�าเภอหรือจังหวัดก่อนส่งให้กับโรงสี
ึ
ั
ข้าว ซ่งในขณะน้นยังไม่มีธุรกิจตลาดกลางสินค้าข้าวเปลือกเกิดข้น อย่างไรก็ตามในช่วงปลาย
ึ
ทศวรรษ 2530 การศึกษาของหน่วยวิจัยธุรกิจเกษตร (2539) พบว่า การกระจายข้าวเปลือกใน
ภาพรวมของไทยได้มีตลาดกลางข้าวเปลือกเข้ามามีบทบาทในช่องทางการกระจายถึงร้อยละ
่
ี
ิ
้
้
ี
่
ี
็
ื
่
้
ู
้
23.80 สวนบทบาทของผรวบรวมในทองถนไดมเพยงรอยละ 50.90 สวนทเหลอเปนการกระจาย
่
ื
่
ี
ผ่านช่องทางอน ๆ เช่น สถาบนสหกรณ์การเกษตร เป็นต้น อุปทานข้าวเปลอกทส่งผ่านช่อง
่
ื
ั
ิ
ึ
ทางการกระจายต่าง ๆ จะไปส้นสุดท่โรงสีข้าวซ่งเป็นแหล่งในการแปรรูปข้าวเปลือกให้เป็น
ี
ี
ิ
ข้าวสาร และเป็นแหล่งเร่มต้นของตลาดข้าวสารก่อนท่จะกระจายไปในช่องทางของตลาดข้าวสาร
ในระดับต่าง ๆ ทั้งเพื่อการจ�าหน่ายในประเทศและการส่งออก (ภาพที่ 1.1)
ผู้บริโภค
19% ข้าวเปลือกสำหรับ ในประเทศ
บริโภค/เมล็ดพันธุ์
ผลผลิต 20.7% 61.3%
ข้าวเปลือก พ่อค้าส่ง
ทั ้ งหมด 40.6%
81% ข้าวเปลือกสำหรับ 19% 65.6% นายหน้า
ขายของเกษตรกร โรงสี กรุงเทพ/หยง ผู้ค้าปลีก
ผู้บริโภค
59.9% ผู้รวบรวมท้องถิ ่ น 13.7% ผู้ส่งออก ต่างประเทศ
38.7%
23.8% ตลาดกลางข้าวเปลือก
6.3% สถาบันเกษตรกร
ภาพที่ 1.1 โซ่อุปทานข้าวของประเทศไทยในช่วงป 2530 - 2539
ี
ที่มา : หน่วยวิจัยธุรกิจเกษตร (2539) และ สมพร อิศวิลานนท์ (2553)
ณัฐพล พจนาประเสริฐ และคณะ 19