Page 72 -

ิ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสเฉลมพระเกียรตสมเด็จพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกุมาร ี
ื
์
ั
ุ
ิ
ิ
66

บทที่ 5
ทฤษฎีการพัฒนาความสัมพันธ@ระหวsางบุคคล

ความสัมพันธQระหวEางบุคคล (Interpersonal relationships) เปUนความเชื่อมโยงกันระวEางบุคคลอยEางน:อย 2 คน

หรือมากกวEา 2 คน อาจเรียกได:วEาเปUนความสัมพันธQแบบใกล:ชิด (Close or intimate relationships) ความสัมพันธQแบบ
ใกล:ชิดมักพบในครอบครัว สามีภรรยา คูEรัก เพื่อนสนิท ความสัมพันธQระหวEางบุคคลมีการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลง

ตลอดเวลา ต:องอาศัยระยะเวลาในการพัฒนา ซึ่งเหมือนกับสิ่งมีชีวิตที่มีจุดเริ่มต:น มีการเติบโตและพัฒนาทีละน:อย ม ี
Q
ู
ั
อายุขัย และมีจุดสิ้นสุด เมื่อบุคคลสองฝèายร:จักกันและคEอย ๆ พฒนาความใกล:ชิดทางอารมณความร:สึก หรอความสัมพนธ Q
ั
ู
ื
อาจจะแยEลงและแยกจากกันในที่สุด มีหลายปiจจัยที่สEงเสริมและเปUนอุปสรรคตEอการพัฒนาความสัมพันธQ
ทฤษฎีเกี่ยวกับการพัฒนาความสัมพันธQระหวEางบุคคล ได:แกE ทฤษฎีการพัฒนาความสัมพันธQระหวEางบุคคล
(Social penetration theory) ที่อธิบายถึงขั้นตอนของการพัฒนาความสัมพันธQ การเปóดเผยตนเองและการแลกเปลี่ยน
ูE
ข:อมูลระหวEางกันในทางกว:างและลึกที่ทำให:ความสัมพันธQพัฒนาไปสความใกล:ชิดสนิทสนม ทฤษฎีการแลกเปลี่ยนทาง
สังคม (Social exchange theory) ที่อธิบายถึงความสัมพันธQระหวEางบุคคลที่ได:รับการประเมินจากรางวัลที่ได:รับและ
ต:นทุนที่บุคคลต:องจEายในความสัมพันธQ ซึ่งมีผลตEอการเลือกที่จะสานตEอหรือยุติความสัมพันธQ และทฤษฎีการประมวล

ข:อมลทางสังคม (Social Information processing theory) อธิบายการพฒนาความสัมพนธQระหวEางบุคคลที่มีการสื่อสาร
ั
ั
ู
ที่ใช:คอมพิวเตอรQเปUนสื่อกลาง ซึ่งสื่อคอมพิวเตอรQมีข:อจำกัดในด:านการถEายทอดข:อมูลทางอวัจนภาษา เชEน น้ำเสียง การ
ื
:
Q
แสดงออกทางใบหน:า ทEาทาง แตEผู:สื่อสารทางคอมพิวเตอรสามารถอาศัยข:อมูลอื่น ๆ เพื่อสรางรอยประทับหรอภาพลักษณ Q
ที่มีตEออีกฝèาย และนำไปสูEการพัฒนาความสัมพันธQได:เชEนเดียวกันกับการสื่อสารแบบเห็นหน:าคEาตา

ทฤษฎีการพัฒนาความสัมพันธ@ทางสังคม (Social Penetration Theory)

ความสัมพันธQมีความสำคัญและเปUนหัวใจสำคัญของมนุษยQ นักทฤษฎีพยายามอธิบายลักษณะของความสัมพันธQท ี่

ั
มีความซับซ:อนและทำนายได: Irwin Altman และ Dalmas Taylor (1973) ได:ศึกษาคูEสื่อสารที่มีความสัมพันธQใกล:ชิดกน
ื
หลายคูE และวางกรอบความคิดของทฤษฎีการพัฒนาความสัมพันธทางสงคม (Social Penetration Theory) เพอใหเขาใจ
่
Q
ั
:
:
ความสัมพันธQใกล:ชิดระหวEางคนสองคน ทฤษฎีการพัฒนาความสัมพันธQทางสังคมอธิบายกระบวนการพัฒนาความสัมพันธ Q
ระหวEางบุคคล จากความสัมพันธQแบบผิวเผินไปสูEความสนิทสนมใกล:ชิดมากขึ้น ซึ่งไมEได:หมายถึงเฉพาะความใกล:ชิดทาง
กายภาพเทEานั้น แตEยังรวมถึงมิติอื่น ๆ ด:วย เชEน ความคิด อารมณQ และการมีกิจกรรมรEวมกัน การพัฒนาความสัมพันธ Q
ระหวEางบุคคลมีความแตกตEางกันไป ตั้งแตEความสัมพันธQระหวEางสามีภรรยา ผู:บังคับบัญชาและผู:ใต:บังคับบัญชา ไปจนถง ึ

หมอและผู:ปèวย โดยระดับความสัมพันธQเกี่ยวข:องกับการแลกเปลี่ยนข:อมูลระหวEางกัน

ลักษณะของการพัฒนาความสัมพันธ@ระหวsางบุคคล

ทฤษฎีการพัฒนาความสัมพันธQทางสังคมอธิบายลักษณะของความสัมพันธQระหวEางบุคคล ดังนี้