Page 8 -

ิ
ิ
ิ
ื
์
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
บทคัดยอ

แมวาภาคเกษตรของไทยจะมีความสำคัญในดานตางๆ เปนอยางมาก แตเกษตรกรไทยโดยสวนใหญ
ยังมีรายไดนอย นอกจากนี้ปญหาสำคัญประการหนึ่งที่เกษตรกรไทยตองเผชิญคือความเสี่ยงตอเหตุการณ

ไมปกติตางๆ ในขณะที่การศึกษาที่เกี่ยวของกับความเสี่ยงที่เกษตรกรเผชิญยังมีไมมากนัก งานวิจัยฉบับนี้มี

วัตถุประสงคหลักในการศึกษามุมมองของเกษตรกรที่มีตอความเสี่ยงที่ตนเองเผชิญ การเตรียมความพรอมใน
การเผชิญหนา การปรับตัว ปญหาและอุปสรรค และปจจัยที่สงผลตอการปรับตัวและการฟนตัวของเกษตรกร

งานวิจัยนี้ศึกษาเกษตรกรผูปลูกมะมวงและทุเรียนเปนหลัก เนื่องจากเปนไมผลที่ผลผลิตออกสูตลาดในชวง

มาตรการล็อคดาวนภายใตการระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ทั้งกลุมมะมวงภาคตะวันออกเฉียงเหนือ กลุม
ทุเรียนภาคตะวันออกและภาคใต โดยรวบรวมขอมูลทั้งจากขอมูลทุติยภูมิ การสัมภาษณเชิงลึกเกษตรกรผูนำ

และการสำรวจขอมูลเกษตรกร 180 ครัวเรือน และนำขอมูลที่ไดมาวิเคราะหขอมูลทั้งการสรุปขอมูลแบบงาย

การเปรียบเทียบทางสถิติ และการหาความสัมพันธดวยเครื่องมือทางเศรษฐมิติ

ผลการศึกษาแสดงใหเห็นวา เกษตรกรเผชิญความเสี่ยงและมีทัศนคติหรือความกังวลที่แตกตางกันไป

ในภาพรวมเกษตรกรทั้งที่ปลูกมะมวงและทุเรียนจะมีความกังวลกับความเสี่ยงดานภัยธรรมชาติที่สงผลใหผล
ผลิตเสียหาย เชน โรคพืชโรคแมลง ลมแรง นอกจากนี้เกษตรกรบางสวนยังมีความกังวลในดานการตลาด เชน

ราคาตกต่ำผันผวนและไมมีพอคารับซื้อ (มะมวง) และการทำผลผลิตคุณภาพต่ำออกสูตลาด (ทุเรียน) เพื่อ

หลีกเลี่ยงความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้น เกษตรกรใชความพยายามอยางมากในการดูแลรักษาชวงติดดอกออกผล
รวมทั้งใชปุยและสารเคมีมาก สวนหนึ่งพยายามทำผลผลิตนอกฤดูกาลหรือการขายผลผลิตในตลาด

ตางประเทศเพอหลีกเลี่ยงความผันผวนของราคา และเมื่อเกิดเหตุการณไมปกติขึ้น ปจจัยสวนตัวของเกษตรกร
ื่

(การศึกษา ประสบการณ) และปจจัยดานการตลาด (การกระจายชองทางการขาย และการขายตลาด
ตางประเทศ) จะมีสวนชวยในการฟนตัวของเกษตรกร นอกจากนี้ ประเด็นความเสี่ยงในอนาคตที่นาสนใจที่

เกษตรกรอาจจะยังไมตระหนักมากนักไดแก ความเสี่ยงที่มะมวงน้ำดอกไมจะเผชิญจากอุณหภูมิที่สูงขึ้นทำให

ผลผลิตอาจจะเสียหายงายขึ้น และความเสี่ยงจากการทุมตลาดและผูกขาดของลงทุเรียนที่อาจจะเกิดขึ้นหาก
ไมมีการควบคุมดูแล

งานวิจัยนี้เสนอขอเสนอแนะเชิงนโยบายในภาพรวม ใหรัฐปรับปรุงและพัฒนากลไกการประกันภย
ั
พืชผลและการเยียวยาความเสียหายจากภัยธรรมชาติใหเหมาะสมกับเกษตรกรไมผลมากขึ้น พัฒนาและ

ถายทอดเทคนิคในการดูแลผลผลิตใหกับเกษตรกรในลักษณะเชิงรุก สงเสริมใหเกษตรกรเขาถึงเงินลงทุนเพื่อ

พัฒนาโครงสรางพื้นฐาน สงเสริมใหมีการแขงขันของผูรับซื้อในพื้นที่และปองกันการทุมตลาดของผูรวบรวม
รายใหญ ขยายตลาดตางประเทศและสงเสริมเกษตรกรใหพัฒนาคุณภาพสินคาใหไดมาตรฐาน

คำสำคัญ: ความเสี่ยง การเตรียมพรอมรับมือ การปรับตัว เหตุการณไมปกติ การฟนตัว

ฉ