Page 254 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

medulla) ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ซึ่งทำหน้าที่ควบคุมสรีระของเนื้อเยื่อต่าง ๆ อาทิ เพิ่มการ

บีบตัวของหัวใจ ขยายหลอดลม กระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนอินซูลินจากตับอ่อน และการหดตัว

และขยายตัวของหลอดเลือด เป็นต้น สารเบต้า-อะโกนิสต์จะกระตุ้นการสลายสารอาหารที่

สะสมในร่างกายทั้งไกลโคเจนและไขมัน เพื่อนำมาใช้สร้างพลังงานและความร้อนในเนื้อเยื่อนั้น

หรือส่งไปยังอวัยวะที่ต้องการ มีผลให้ไขมันที่สะสมในเซลล์ไขมันลดลง และร่างกายได้พลังงาน

มาใช้ในการสังเคราะห์โปรตีนเพิ่มขึ้น (Hanrahan et al., 1986)

รูปที่ 13-4: โครงสร้างของสารในกลุ่มเบต้า-อะโกนิสต์ (a) ซัลบูทามอล (b) เคลนบู

เทอรอล (c) ซัยมาเทอรอล (d) แรคโทพามีน
ที่มา: Smith (1998)

สารเบต้า-อะโกนิสต์ที่มีการใช้ได้แก่ ซัลบูทามอล (salbutamol) เคลนบูเทอรอล (clenbu-

terol) ซัยมาเทอรอล (cimaterol) และแรคโทพามีน (ractopamine) (NRC, 1994) แม้ว่า

สารเบต้า-อะโกนิสต์จะช่วยลดการสะสมไขมันของสุกรได้ แต่เนื่องจากมีข้อเสียในการใช้มาก

เพราะสัตว์จะมีความเครียดสูง และมักมีอัตราการตายมาก นอกจากนี้สุกรที่ได้รับสารดังกล่าว

จะเติบโตช้าและกินอาหารลดลง เนื่องจากสัตว์ได้รับพลังงานจากการสลายไขมันและไกลโคเจน

เพียงพอแล้ว และมีรายงานการตกค้างของสารดังกล่าวและสารอนุพันธ์ในผลิตผลจากสัตว์ที่

ได้รับสารเหล่านี้ ซึ่งก่อให้เกิดอันตรายกับผู้บริโภค เช่น กล้ามเนื้อกระตุก หัวใจเต้นเร็ว ปวด

ศีรษะและปวดกล้ามเนื้อ (จุฑารัตน์, 2539) ในปัจจุบันจึงได้มีการห้ามใช้สารกลุ่มนี้เลี้ยงสัตว์

สารเสริมในอาหารสัตว์ 251