Page 45 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

45

carry over effect ผลต่อเนื่อง : ผลของปุ๋ยเคมี ปุ๋ยอินทรีย์และปุ๋ยชีวภาพที่ใช้ในการปลูกพืชครั้งแรก ไปปรากฏผล
ต่อพืชที่ปลูกในครั้งต่อไป ข้อมูลนี้มีความสําคัญในการจัดการธาตุอาหารในระบบการปลูกพืช เพื่อให้พืชที่ปลูกทุก

ครั้งได้รับธาตุอาหารอย่างเพียงพอ โดยการใช้ปุ๋ยที่ประหยัดแต่มีประสิทธิภาพสูงที่สุด มีความหมายเหมือนกับผล

ตกค้าง (residual effect)
carrying capacity ความสามารถรับภาระ: ขนาดประชากรสูงสุดที่ทรัพยากรในสิ่งแวดล้อมสามารถเอื้อให้ดํารงอยู่

ได้
casparian strip แถบคาสพาเรียน : แถบของผนังเซลล์ชั้นเอนโดเดอร์มิส (endodermis) ที่มีสาร

ซูเบอริน (suberin) แทรกตัวอยู่ เพื่อปิดกั้นไม่ให้ไอออนจากคอร์เท็กซ์ผ่านผนังเซลล์เข้าไปในไซ

เล็มโดยตรง ไอออนของธาตุอาหารจึงถูกบังคับให้เข้าสู่เซลล์ในชั้นนี้ด้วยวิถีซิมพลาสต์เพียงอย่าง
เดียว (ดู suberin ประกอบ)

catabolism คาทาบอลิซึม: ชุดปฏิกิริยาชีวเคมีที่สลายสารอินทรีย์โมเลกุลใหญ่และซับซ้อนให้เป็นสารโมเลกุล
เล็ก แล้วปลดปล่อยพลังงานออกมา

catalyst ตัวเร่งปฏิกิริยา : สารเคมีหรือสารชีวเคมีซึ่งช่วยเร่งปฏิกิริยา โดยช่วยลดพลังงานกระตุ้น (activation

energy) ปฏิกิริยาเคมี และตัวมันเองมิได้มีการเปลี่ยนแปลงอย่างถาวร ตัวเร่งปฏิกิริยามี 2 แบบ คือ (1) เป็น
สารเคมี ได้แก่เหล็กในปฏิกิริยาการสังเคราะห์แอมโมเนีย และ (2) สารชีวเคมี ได้แก่เอนไซม์ต่างๆ

catalase คาทาเลส : เอนไซม์ที่เร่งปฏิกิริยาสลายไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ให้กลายเป็นนํ้า มีเหล็กในโครงสร้าง

catalytic proteins โปรตีนเร่งปฏิกิริยา : ดูคําอธิยายใน enzyme
catch crop พืชเสริมรายได้ : พืชอายุสั้นที่ปลูกแทรกระหว่างช่วงเวลาการปลูกพืชหลัก 2 ชนิด ในระบบการปลูกพืช

หมุนเวียน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พื้นที่และเกิดประโยชน์สูงสุด พืชเสริมรายได้นอกจากจะมีผลผลิตที่จําหน่าย
ได้แล้ว ยังใช้ธาตุอาหารที่เหลือจากปุ๋ยของพืชหลัก โดยไม่ต้องใส่ปุ๋ยเพิ่มเติมสําหรับพืชนี้เป็นการเฉพาะ

cation แคตไอออน : ไอออนที่มีประจุบวก เช่น K , Ca , Mg และ Fe
+
2+
2+
2+
cation channels ช่องแคตไอออน : โปรตีนขนส่งประเภทช่องผ่าน อยู่ในเยื่อ ทําหน้าที่ขนส่งแคตไอออน (เช่น
แอมโมเนียม โพแทสเซียม แคลเซียมไอออน ฯลฯ) ผ่านเยื่ออย่างรวดเร็ว พบช่องผ่านแคตไอออนในเยื่อหุ้มเซลล์
และเยื่อหุ้มออแกเนลล์ส่วนมาก
cation exchange การแลกเปลี่ยนแคตไอออน : การแลกเปลี่ยนที่ระหว่างแคตไอออนชนิดหนึ่งในสารละลายดิน

กับแคตไอออนอีกชนิดหนึ่งซึ่งดูดซับอยู่กับประจุลบบนผิวของแร่ดินเหนียว เช่น ระหว่าง Ca กับ Mg และ
2+
2+
+
+
NH กับ K
4
caustic lime คอสติกไลม์: ปูนสุก สูตรเคมี CaO ดูคําอธิบายใน liming material (caustic,L
กัดอย่างด่าง)

caustic potash คอสติกโพแทช : ชื่อสามัญของโพแทสเซียมไฮดรอกไซด์ (KOH)
cell เซลล์: หน่วยพื้นฐานด้านโครงสร้าง (structural unit) และหน่วยทางสรีระ (physiological

unit) ของสิ่งมีชีวิต ประกอบด้วยนิวเคลียส ไซโทพลาซึมและผนังเซลล์ (สําหรับพืช)