Page 122 -
P. 122
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
122
nutrient transfer การถ่ายโอนธาตุอาหาร : การส่งหรือย้ายธาตุอาหารจากแอ่ง (pool) หนึ่งไปยังอีกแอ่งหนึ่ง เป็น
กิจกรรมที่เกิดอย่างต่อเนื่องในขั้นตอนต่างๆในกระบวนการผลิตทางการเกษตร เช่น การดูดธาตุอาหารของรากพืช
จากดิน การสูญเสียธาตุอาหารจากดินไปกับผลผลิตพืชหรือมวลชีวภาพที่เก็บเกี่ยว การโอนย้ายธาตุอาหารจากฟาง
หรือหญ้าเข้าสู่ร่างกายสัตว์ และการหมุนเวียนกลับมาใหม่ของธาตุอาหารจากมูลสัตว์หรือซากพืชกลับสู่ดิน
nutrient uptake การดูด (ธาตุ) อาหาร, nutrient transport การขนส่ง (ธาตุ) อาหาร: กระบวนการที่รากหรือ
ใบพืชดูดธาตุอาหารรูปที่เป็นประโยชน์ จากภายนอกผ่านเยื่อหุ้มเซลล์เข้าไปในเซลล์ โดยใช้โปรตีนขนส่ง
(transport protein) ที่เยื่อหุ้มเซลล์ของรากและใบ หรือเรียกว่าการขนส่งธาตุอาหาร (nutrient transport) แบ่ง
กระบวนการดูด (ขนส่ง) เป็น 2 แบบ คือ (1) การดูดแบบแพสซีฟ (passive uptake) ซึ่งแบ่งย่อยเป็น การแพร่
อย่างง่าย (simple diffusion) และการแพร่แบบรวดเร็ว (facilitated diffusion) (2) การดูดแบบแอกทีฟ (active
uptake) ซึ่งแบ่งย่อยเป็น การดูดแบบแอกทีฟปฐมภูมิ (primary active uptake) และการดูดแบบแอกทีฟทุติย
ภูมิ (secondary active uptake)
nutrient uptake, factors ปัจจัยที่มีผลต่อการดูดธาตุอาหาร : อัตราการดูดธาตุอาหารของรากพืชขึ้นอยู่กับปัจจัย
ด้านพืชและด้านดิน ดังนี้ (1) ปัจจัยด้านพืช ได้แก่ พลังงานที่ใช้ในการดูด (ATP) ระบบราก ความพร้อมด้านด้าน
สรีระของพืช และ (2) ปัจจัยด้านดิน ได้แก่ อุณหภูมิดิน การถ่ายเทอากาศในดิน ความชื้นดิน โครงสร้างดิน
สภาพกรดด่างของดิน ชนิดของธาตุ ความเข้มข้นของธาตุอาหารรูปที่เป็นประโยชน์ และอันตรกิริยาระหว่างธาตุ
อาหารในดิน
nutrient uptake rate อัตราการดูดธาตุอาหาร: ปริมาณที่เนื้อเยื่อพืชดูดธาตุอาหารธาตุใดธาตุหนึ่งจากสารละลาย
ธาตุอาหารใช้หน่วย ไมโครโมลธาตุ/กรัมเนื้อเยื่อ/ชั่วโมง
nutrition โภชนาการ : วิทยาศาสตร์ศาสตร์ประยุกต์แขนงหนึ่ง ที่อธิบายเรื่องชนิดของสารอาหาร (nutrient) ที่
สิ่งมีชีวิตต้องการ การเคลื่อนย้ายและกระบวนการใช้ประโยชน์สารอาหาร ความสัมพันธ์ระหว่างสารอาหารกับ
กระบวนการต่างๆ ที่เกี่ยวกับสุขภาพและการเจริญเติบโตของสิ่งมีชีวิต ตลอดจนการแก้ไขภาวะผิดปรกติของ
ร่างกายอันเกี่ยวกับสารอาหาร ในกรณีของพืชเรียกว่า ธาตุอาหารพืช (plant nutrition, mineral plant nutrition)
......................................................................................
