Page 178 -
P. 178
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
จารึกชีวิต
หด–รด สังกา–ชื่อนางปทุมสังกา
บทที่ ๒๑๐ สาสาชมโชคชู้ ชัยชัย เช่นนอ
ชื่นชื่นเชยใจใจ สว่างสร้อย
ศรีศรีค่าใครใคร เสมอแม่ เดียวเอย่
จากจากเทียมช้อยช้อย เช่นจ้อนพงางาม
บทที่ ๒๑๕ พระเพลิงไปก่อนหน้า รอนรอน ก็ดี
เชิญร่วมกลางดอนดอน ป่าช้า
สุดเสน่ห์มิลอนลอน ละง่าย งามเอ่
แม้ชาตินี้หม้ายหม้า ชาติหน้าสมสม
หม้ายหม้า–บางฉบับเป็น หม้าหม้า
๓. หมายกงรถ คือโคลงกระทู้สกัดทั้งหน้าและหลัง แต่ละบาทเหมือนกัน
โคลงอธิบาย
ก. สี่ตัวตั้งต้นกล่าว ฉันใด
ปลายดุจด้วยวิสัย ดั่งนั้น
ท่ามกลางกล่าวอาศัย สมเสพ กันเอย่
คำาเกิดกินเกี้ยวหั้น หากหื้อปุนฟัง
ข. สมเสพ เป็น สมเส็ด หั้น เป็น ต้น ต่างกับโคลง ก. เพียง ๒ คำา
หั้น–นั้น หากหื้อปุนฟัง–ทำาให้น่าฟัง
ตัวอย่างจากอาจารย์มณี
แสน พายไหลหลั่งเข้า เชียง แสน
เท้า พัวพนพานแพน ทั่ว เท้า
เก้า ตื้อย่อมพัวพนแม่ มาก เกล้า
โคลง แวดเวียงวังเข้า ที่ท้าง โคลง
ตื้อ–พ้นล้าน (ยังใช้อยู่ในประเทศลาว) บาทที่สามอาจเป็น เก้าตื้อย่อมพัว พนแมน
มากเกล้า หรือจะขาดพยางค์ที่สัมผัสพยางค์ท้ายไปคือ เก้าตื้อย่อมพัวพน...แม่มาก เกล้าเอย
โคลงต้องอ่านเป็นสองพยางค์คือ คะโลง
176
