Page 68 -
P. 68
โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
วารสารมนุษยศาสตร์ ปีที่ 21 ฉบับที่ 1 (มกราคม-มิถุนายน 2557) 57
ศักดิ์สิทธิ์หรือความเป็น “บริโภคเจดีย์” ของรอยพระพุทธบาทแต่อย่างใด
นอกจากนี้การแสดงทัศนะว่าต านานเป็นเพียง “เรื่องแต่ง” หรือแสดงให้เห็นความ
ขัดแย้งระหว่างผู้ที่เชื่อและไม่เชื่อในต านานรอยพระพุทธบาท ย่อมแสดงให้เห็นว่า
ความศรัทธาในรอยพระพุทธบาทสระบุรีของคนสมัยรัตนโกสินทร์เปลี่ยนแปลงไป
จากอดีต อย่างไรก็ตามแม้จะมีการถกเถียงกันว่ารอยพระพุทธบาทเป็น “ของจริง”
หรือไม่ แต่ผู้แต่งก็มิได้ให้ความส าคัญกับประเด็นดังกล่าวมากไปกว่าผลทาง
จริยธรรมที่เกิดขึ้นจากความศรัทธาในรอยพระพุทธบาท ดังความว่า
๏ แม้พระจะเหยยยบด้วย พระบาท เองแล
ฤๅจะสมมตถวาย ต่างไว้
่
่
ไปแผกไปแปลกอาจ โอมศรัท ธานา
แล้วจะขืนค้านได้ ประโยชน์ไฉนดีไฉน ฯ
๏ พุทธเจ้าเป็นพุทธเจ้า เพราะธรรม แถลงนา
ใช่เพราะองค์อ าไพ ผ่องแผ้ว
พระธรรมและควรน า พาประพฤติ์ ตามแล
เพราะประพฤติ์ตามแล้วได้ สวัสดี ฯ
(พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์, 2456: 55)
เมื่อความศรัทธาในรอยพระพุทธบาทสระบุรีก่อให้เกิดประเพณี
วัฒนธรรมอันดีงามและการประพฤติตามหลักธรรมค าสอนของพระพุทธเจ้าแล้ว
ประเด็นเรื่องความเป็น “ของแท้” หรือ “ของเลียนแบบ” ก็มิใช่สิ่งที่ควรถกเถียงกัน
อีกต่อไป ด้วยเหตุนี้รอยพระพุทธบาทสระบุรีจึงยังคงความส าคัญในฐานะ “มหา
ั
เจดียสถาน” ของสังคมไทยตราบเท่าปจจุบัน
