Page 104 -
P. 104
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ข้างหน้าของตลาด SICOM มีความสัมพันธ์ที่เป็นบวกอย่างมีนัยส าคัญกับราคายางเงินสดของไทย (แต่มีค่า
สัมประสิทธิ์ที่ค่อนข้างสูง) ในการทดสอบสมมติฐานรวมถึงความมีประสิทธิภาพของราคายางพาราล่วงหน้า
พบว่าตลาด TOCOM และ SHFE ของทุกอายุสัญญาไม่มีประสิทธิภาพ มีเพียงสัญญาที่ครบก าหนดใน 6 เดือน
ข้างหน้าของตลาด SICOM เท่านั้นที่มีประสิทธิภาพ (แต่อาจมีปัญหาทางด้านสภาพคล่องได้) ดังนั้นการใช้ราคา
ยางพาราล่วงหน้าจากตลาดต่างประเทศทั้ง 3 ตลาด ในการป้องกันความเสี่ยงราคายางของไทยจะต้องท าด้วย
ความระมัดระวังเนื่องจากความสัมพันธ์ระหว่างราคาล่วงหน้าและราคาเงินสดไม่ได้เป็นไปตามทฤษฎี
ส าหรับพฤติกรรมความต้องการการใช้ตลาดซื้อขายยางพาราล่วงหน้าในการป้องกันความเสี่ยงของ
เกษตรกรผู้ปลูกยางพารารายย่อย จากการส ารวจกลุ่มตัวอย่างของเกษตรกรผู้ปลูกยางพารารายย่อยจาก 3
ภาค คือภาคใต้ (จังหวัดสงขลา) ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ/เหนือ (จังหวัดอุบลราชธานี) และภาคตะวันออก/
กลาง (จังหวัดจันทบุรี) จ านวน 396 ราย พบว่าเกษตรกรรายย่อยมีการรู้จักตลาดซื้อขายยางพาราล่วงหน้า
(TFEX) น้อยมาก กล่าวคือ มีเพียง 17.42% เท่านั้นที่รู้จักหรือเคยได้ยินตลาด TFEX ในจ านวนดังกล่าว
เกษตรกรรายย่อยบางรายยังเข้าใจผิดว่าเป็นตลาดซื้อขายยางพาราล่วงหน้า (Forward Market) ที่ตลาดกลาง
ยางพาราจังหวัดสุราษฎร์ธานี บางรายยังเข้าใจว่าเป็นตลาดซื้อขายยางพาราล่วงหน้าในต่างประเทศ
นอกจากนั้นเมื่อสอบถามถึงความต้องการใช้ (หรือเคยใช้) ตลาดล่วงหน้าพบว่า เกษตรกรรายย่อยส่วนใหญ่ไม่
คิดที่จะใช้ตลาด TFEX มีเพียง 10.35% เท่านั้นที่คิดที่จะใช้ (เคยใช้) ตลาด TFEX การส ารวจยังพบว่าเกษตรกร
ส่วนใหญ่ขาดความเข้าใจในเรื่องกลไกที่ส าคัญของตลาดซื้อขายล่วงหน้า (Futures Market) เช่น ในเรื่องการ
วางเงินประกันเริ่มต้น (Initial Margin Requirement) ในการเปิดบัญชีซื้อขาย ตลอดจนการที่เกษตรกร
อาจจะถูกเรียกเงินประกันเพิ่มเติมหากมีการขาดทุนเกินกว่าระดับที่ก าหนดไว้ หรือบางรายเข้าใจว่าจะได้รับ
การช่วยเหลือจากรัฐบาลเมื่อเกิดการขาดทุน เป็นต้น
เมื่อพิจารณาจากมุมมองของเกษตรกรรายย่อยส่วนใหญ่ที่มักขายน้ ายางหรือยางถ้วย ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์
ที่ไม่สามารถเก็บรักษาได้นาน (Storability) เพื่อการส่งมอบในอนาคต และการที่เกษตรกรรายย่อยมีความ
ต้องการรายได้เพื่อใช้จ่ายประจ าวัน การใช้ผลิตภัณฑ์ใน Futures Market เพื่อบริหารความเสี่ยงทางด้านราคา
อาจไม่สอดคล้องกับลักษณะการประกอบอาชีพของเกษตรกรรายย่อย และการที่สินค้าอ้างอิงในตลาด TFEX
เป็นยางแผ่นรมควันชั้น 3 (RSS3) ยังท าให้เกษตรกรรายย่อยเปิดกับความเสี่ยง (Basis Risk) ซึ่งเกิดจากการที่
ราคาน้ ายางหรือยางถ้วยไม่เคลื่อนไหวไปในทิศทางที่คาดการณ์ได้อย่างแน่นอนกับราคายางแผ่นรมควันชั้น 3
อีกด้วย
นอกจากนั้นการที่เกษตรกรไม่ใช้ตลาดซื้อขายยางพาราล่วงหน้าประเภท Futures นั้น ไม่น่าจะเกิด
จากความไม่มีทักษะทางการเงิน (Financial Literacy) ของเกษตรกร เนื่องจากการส ารวจพบว่าโดยรวม
เกษตรกรรายย่อยของกลุ่มตัวอย่างมีทักษะทางการเงินที่ค่อนข้างดีโดยการทดสอบมาตรฐานจ านวน 4 ข้อที่
ประยุกต์จาก Lusardi and Mitchell (2007) เกี่ยวกับการคิดดอกเบี้ยทบต้น ความเข้าใจการเปลี่ยนแปลง
91
