Page 146 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

กระทรวงเกษตรของสหรัฐอเมริกา (USDA, 1954) ได้แบ่งระดับความเค็มของดินตาม

ค่าการน�าไฟฟ้าและผลกระทบต่อพืชอย่างกว้างๆ เมื่อ ค.ศ. 1954 (พ.ศ. 2497) และปรับปรุงเมื่อ ค.ศ. 1969
(พ.ศ. 2512) เป็น 5 ระดับ ซึ่งนักวิชาการโดยทั่วไปยังคงยึดถือแนวทางนี้จนถึงปัจจุบัน ดังตารางที่ 4.7

1.1.2 ดินโซดิก (sodic soils)
ดินโซดิกเป็นดินที่ปริมาณโซเดียมที่แลกเปลี่ยนได้สูงจนท�าให้การเจริญเติบโตของพืชลด
ลง ดินมีค่าการน�าไฟฟ้าของสารละลายที่สกัดจากดินที่อิ่มตัวด้วยน�้าต�่ากว่า 4 dSm ที่ 25 C ค่า SAR สูง
-1
o
กว่า 13 พีเอชของดินสูงกว่า 8.5
1.1.3 ดินเค็มโซดิก (saline-sodic soils)

ดินเค็มโซดิกเป็นดินที่มีเกลือที่ละลายน�้าได้ในปริมาณมากและมีโซเดียมที่แลกเปลี่ยนได้
สูงจนเป็นอันตรายต่อการเจริญเติบโตของพืช ค่าการน�าไฟฟ้าของสารละลายที่สกัดจากดินที่อิ่มตัวด้วย
น�้าสูงกว่า 4 dSm ที่ 25 C ค่า SAR สูงกว่า 13 พีเอชของดินต�่ากว่า 8.5
-1
o
1.2 เปรียบเทียบสมบัติของดินเค็มและดินโซดิก
ดินเค็มและดินโซดิกมีสมบัติทางเคมีและฟิสิกส์แตกต่างกันอย่างชัดเจน จึงมีผลกระทบต่อพืช
ต่างกันและใช้วิธีการปรับปรุงต่างกัน ดังตารางที่ 4.8

2. ดินที่ได้รับผลกระทบจากเกลือในประเทศไทย
แม้ว่าดินที่ได้รับผลกระทบจากเกลือจะมี 3 ประเภท คือ ดินเค็ม ดินโซดิกและดินเค็มโซดิก

แต่ในประเทศไทยมีดินเค็มมากกว่าดินโซดิกและดินเค็มโซดิก ดินสองประเภทหลัง พบในบางพื้นที่ของ
ชายฝั่งทะเลและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ดินเค็มในประเทศไทยแบ่งเป็น 3 กลุ่มคือ ดินเค็มในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ดินเค็มภาคกลาง
และดินเค็มชายทะเล (กรมพัฒนาที่ดิน, 2556)
2.1 ดินเค็มในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ดินเค็มในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นดินเค็มในแผ่นดินหรือดินเค็มบก เกลือที่สะสมในดิน
มาจากหินเกลือ ซึ่งมีโซเดียมคลอไรด์เป็นองค์ประกอบหลัก เกลือได้ละลายออกมาอยู่ในน�้าใต้ดิน กรณีที่

น�้าใต้ดินอยู่ไม่ลึกนัก เมื่อน�้าใต้ดินเคลื่อนที่สู่ผิวดินด้วยแรงแคปปิลลารี เกลือก็เคลื่อนที่ขึ้นมากับน�้าและ
สะสมในชั้นดิน พบเกลือมากบริเวณดินบนและผิวดิน ในดินที่เค็มจัดจึงพบคราบเกลือบนผิวดินอย่าง
ชัดเจนในฤดูแล้ง

ความเค็มของดินในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มี 4 ระดับ คือ ดินเค็มจัดประมาณ 1 แสนไร่
ดินเค็มมากประมาณ 2 แสน 3 หมื่นไร่ ดินเค็มปานกลางประมาณ 3 ล้าน 8 แสนไร่ และดินเค็มน้อย
ประมาณ 7 ล้าน 3 แสนไร่ รวมพื้นที่ประมาณ 11 ล้าน 5 แสนไร่ ในจ�านวนนี้เป็นดินเค็มปานกลางและ

ดินเค็มน้อยประมาณ 11 ล้าน 1 แสนไร่ หรือ 96.5 % ในพื้นที่ลุ่มซึ่งมีความเค็มระดับต�่าและปานกลาง
ชาวนาใช้ปลูกข้าวแต่ให้ผลผลิตไม่สูงนัก

142 ดินนาที่เป็นปัญหาต่อการปลูกข้าว ดิน ธาตุอาหารและปุ๋ยข้าว