Page 48 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร

ระบบเทคโนโลยีมี 2 ระบบ คือ
(1) ระบบเทคโนโลยีทั่วไป เป็นระบบที่ปรับใช้ได้ในพื้นที่กว้�ง รวมทั้งกับสภ�พแวดล้อมและ

สังคมที่กว้�งด้วย
(2) ระบบเทคโนโลยีเฉพ�ะ ใช้ได้ในพื้นที่เล็กกว่� เพร�ะมีคว�มจำ�เพ�ะเจ�ะจงกับลักษณะ
พื้นที่และสภ�พก�รผลิต

สำ�หรับระบบเทคโนโลยีเกษตรที่ดีนั้น ควรเป็นระบบที่ส�ม�รถปรับใช้ได้ผลดีกับพื้นที่เป้�หม�ย
ภ�ยใต้สภ�พแวดล้อมและสังคมของระบบนิเวศเกษตรแต่ละแบบ (ภ�พที่ 2.2) เนื่องจ�กก�รดำ�เนินง�น

ของระบบนิเวศเกษตรอ�ศัยหลักก�ร 3 ส่วน คือ
1) ระบบเทคโนโลยีเกษตร ซึ่งเป็นพิมพ์เขียวท�งก�รเกษตร
2) ทิศท�งหรือคว�มเป็นไปด้�นสภ�พแวดล้อม เช่น ภูมิอ�ก�ศ ดิน สภ�พภูมิประเทศ สิ่งมีชีวิต

ในพื้นที่ รวมทั้งปัจจัยที่เป็นตัวกำ�หนดทรัพย�กรด้�นวัตถุที่ใช้ได้สำ�หรับระบบนิเวศเกษตร
3) ตัวเกษตรกรและทิศท�งหรือคว�มเป็นไปด้�นสภ�พสังคม เช่น ค่�นิยมของคนในชุมชน

ทัศนะในก�รรวมกันเป็นกลุ่มหรือจัดตั้งสถ�บัน รวมทั้งทักษะของเกษตรกร
ทั้ง 3 ประก�รนี้ จะเป็นสิ่งกำ�หนดแนวท�งของคว�มเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันระหว่�งบุคคล และ
บุคคลกับระบบนิเวศอันเป็นที่อยู่อ�ศัย ทั้งจะเป็นตัวกำ�หนดก�รใช้เทคโนโลยีเพื่อสร้�งสรรค์ระบบ

นิเวศเกษตร ในก�รจัดก�รคุณภ�พดินก็ใช้เทคโนโลยีที่เหม�ะสมกับลักษณะของปัญห� ซึ่งจะกล่�วใน
ร�ยละเอียดต่อไป

7. โครงสร้�งและหน้�ที่ของระบบนิเวศเกษตร
โครงสร้�งและหน้�ที่ของระบบนิเวศเกษตรมีคว�มแตกต่�งกันดังนี้ (Koizumi and Shiyomi,

2001; Swinton et al., 2007)
7.1 โครงสร้�งระบบนิเวศเกษตร

โครงสร้�งระบบนิเวศเกษตร คือ รูปแบบก�รรวมตัวขององค์ประกอบเป็นระบบนิเวศเกษตร
อันเป็นผลม�จ�กระบบเทคโนโลยีเกษตร และคว�มเป็นไปด้�นสภ�พแวดล้อม ร่วมกับคว�มเป็นไปด้�น
สังคมซึ่งมีก�รใช้เทคโนโลยีนี้ โครงสร้�งระบบนิเวศเกษตร จึงรวมทุกหน่วยของส่วนประกอบ และก�ร

เชื่อมโยงด้�นก�รทำ�หน้�ที่ของแต่ละส่วนใน 4 ส่วนต่อไปนี้ คือ
1) พืชปลูกทุกชนิด ปศุสัตว์ วัชพืช ศัตรูพืช สัตว์ในดิน จุลินทรีย์ผู้ย่อยสล�ย รวมทั้งพืช-สัตว์-

จุลินทรีย์อื่นๆ ที่มีอยู่
2) ร�ยละเอียดของสถ�นภ�พดิน และสิ่งเข้�อันเป็นปัจจัยก�รผลิตทั้งหมด ที่ทำ�ให้ระบบนิเวศ
เกษตรเป็นรูปเป็นร่�งขึ้นม�

3) ปฏิทินกิจกรรมภ�คสน�มของเกษตรกร

44 สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย