Page 26 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร

กลุ่มแรกซึ่งทำ�หน้�ที่ในอันตรกิริย�ลำ�ดับแรก ทั้งนี้เนื่องจ�กสิ่งมีชีวิตในดินหล�ยชนิด เช่น ไส้เดือนฝอย
แมลง เชื้อร� แบคทีเรียและโปรโตซัว เป็นสิ่งมีชีวิตกินพืช กินแบคทีเรีย หรือกินเชื้อร� ซึ่งทำ�หน้�ที่ใน

อันตรกิริย�ลำ�ดับแรกม�ก่อน ในภ�พที่ 1.5 แบคทีเรียได้รับนำ้�ต�ลจ�กเอ็กซูเดตที่ร�กพืชขับออกม�สู่ดิน
บริเวณรอบผิวร�ก ต่อม�แบคทีเรียถูกไส้เดือนฝอยกิน เมื่อไส้เดือนฝอยต�ย โปรตีนในซ�กก็ถูกจุลินทรีย์
ย่อยแล้วแปรสภ�พเป็นแอมโมเนียมและไนเทรตไอออนซึ่งร�กพืชดูดไปใช้

แสง CO H O
2 2 ดินรอบผิวร�ก

NH + ไส้เดือนฝอย
4
ส่วนเหนือดิน
NO -
3

นำ้�ต�ล แบคทีเรีย
ร�ก

ธ�ตุอ�ห�ร H O
2

ภ�พที่ 1.5 อันตรกิริย�ที่เกิดในระบบนิเวศดินระหว่�งพืช แบคทีเรียและไส้เดือนฝอย

2.3 กระบวนก�รผลิตในดิน
กระบวนก�รผลิตในดิน คือ กระบวนก�รในดินที่ทำ�ให้เกิดส�รอินทรีย์ชนิดต่�งๆ แบ่งเป็น 2

กระบวนก�ร คือ กระบวนก�รผลิตปฐมภูมิ (primary production process) ในดิน และกระบวนก�ร
ผลิตทุติยภูมิ (secondary production process) ในดิน (Berry, 1994; Kittham, 1994)

2.3.1 กระบวนก�รผลิตปฐมภูมิในดิน
กระบวนก�รผลิตปฐมภูมิในดิน คือ กระบวนก�รที่ทำ�ให้เกิดผลผลิตปฐมภูมิสุทธิ (net
primary production, NPP ใช้หน่วย กรัม C / ต�ร�งเมตร / ปี) ทั้งในส่วนเหนือดินและส่วนใต้ดินของ

พืช ผลผลิตปฐมภูมิสุทธิ (NPP) คือ มวลชีวภ�พอันเป็นผลต่�งระหว่�งก�รสะสมผลผลิตปฐมภูมิรวมยอด
(gross primary production, GPP ใช้หน่วย กรัม C / ต�ร�งเมตร / ปี) กับก�รห�ยใจของพืช ดังนี้

NPP = GPP - ก�รห�ยใจของพืช

22 สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย