Page 20 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร

2) ก�รหมุนเวียนธ�ตุอ�ห�ร ได้แก่ปร�กฏก�รณ์ที่เกิดขึ้นในวัฏจักรของธ�ตุต่�งๆ เช่น วัฏจักร
ไนโตรเจน (nitrogen cycle) และวัฏจักรกำ�มะถัน (sulfur cycle) ซึ่งมีสิ่งมีชีวิตของระบบนิเวศเข้�ม�

เกี่ยวข้องหล�ยชนิด ก�รหมุนเวียนธ�ตุอ�ห�รในดินมีคว�มสำ�คัญด้�นคว�มอุดมสมบูรณ์ของดิน

5. ประเภทของระบบนิเวศ

ก�รจำ�แนกส�ข�ของนิเวศวิทย� (ecology) มีหล�ยแนวท�ง แต่เดิมมีก�รจำ�แนกเป็น 2
แบบ ได้แก่ 1) autecology คือ นิเวศวิทย�ที่ศึกษ�สิ่งมีชีวิตชนิดเดียว (individual species) และ 2)

synecology คือ นิเวศวิทย�ที่ศึกษ�ชุมชีพ (communities) ต่อม�ได้ยกเลิกก�รจำ�แนกแบบเก่�
แล้วจำ�แนกเป็น 4 แบบ ดังนี้ 1) นิเวศวิทย�เชิงชนิด (species ecology), 2) นิเวศวิทย�ประช�กร
(population ecology), 3) นิเวศวิทย�ชุมชีพ (community ecology) และ 4) นิเวศวิทย�ของระบบ

นิเวศ (ecosystem ecology)
ปัจจุบันมีก�รจำ�แนกนิเวศวิทย�หล�ยแนวท�ง เช่น จำ�แนกต�มชนิดถิ่นที่อยู่ พืชพรรณ ส�ข�ที่

ฝึกฝน และชนิดของสิ่งมีชีวิตเป็นก�รเฉพ�ะดังนี้ (Chapman and Meiss, 1999; Smith et al., 2012)
1) จำ�แนกต�มชนิดถิ่นที่อยู่ ได้เป็น 2 แบบ คือ นิเวศวิทย�บนบก (บนดิน) (terrestrial
ecology) และ นิเวศวิทย�นำ้�หรือชลนิเวศวิทย� (aquatic ecology) ซึ่งนิเวศวิทย�นำ้�ยังแบ่งเป็น

นิเวศวิทย�นำ้�จืด (fresh water ecology), นิเวศวิทย�นำ้�เค็ม (marine ecology) และนิเวศวิทย�
นำ้�กร่อย (estuarine ecology)

2) จำ�แนกต�มพืชพรรณ (vegetation) ได้เป็นหล�ยแบบ เช่น นิเวศวิทย�ป่�ไม้ (forest
ecology), นิเวศวิทย�ทุ่งหญ้� (grassland ecology) และนิเวศวิทย�ภูเข� (alpine ecology)
3) จำ�แนกต�มส�ข�ที่ฝึกฝน (discipline) ได้เป็นหล�ยแบบ เช่น นิเวศวิทย�ดิน (soil

ecology), นิเวศวิทย�ท�งสรีรวิทย� (physiological ecology), นิเวศวิทย�สถิติ (statistical ecology),
นิเวศวิทย�คณิตศ�สตร์ (mathematical ecology) และนิเวศวิทย�โมเลกุล (molecular ecology)

4) จำ�แนกต�มชนิดของสิ่งมีชีวิตเป็นก�รเฉพ�ะ (specific types of organisms) ได้เป็น
หล�ยแบบ เช่น นิเวศวิทย�ส�หร่�ย (algal ecology), นิเวศวิทย�จุลินทรีย์ (microbial ecology) และ
นิเวศวิทย�สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม (mammalian ecology)

ในที่นี้จะอธิบ�ยร�ยละเอียดเฉพ�ะระบบนิเวศบนบก (terrestrial ecosystem) เพื่อเป็น
พื้นฐ�นในก�รศึกษ�ระบบนิเวศเกษตร เนื่องจ�กระบบนิเวศเกษตรเป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศบนบก

6. ระบบนิเวศบนบก
คว�มหม�ยและภ�พรวมของระบบนิเวศบนบก และระบบนิเวศเกษตร เป็นดังนี้ (Cain et al.,

2011; Coleman et al., 2004)

16 สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย