Page 189 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร

สรุปได้ว่�ก�รจัดก�รดินที่ทำ�ให้คว�มหน�แน่นรวมเพิ่มขึ้น คือ 1) ไถพรวนอย่�งต่อเนื่อง
และ 2) นำ�เศษซ�กพืชออกจ�กแปลงหรือเผ� ส่วนก�รจัดก�รดินที่ทำ�ให้คว�มหน�แน่นรวมลดลง คือ

ปลูกพืชด้วยระบบพืชหมุนเวียน 2) คืนซ�กพืชสู่แปลงปลูก และ 3) ใส่ปุ๋ยอินทรีย์
1.3.2 คว�มสัมพันธ์กับก�รทำ�หน้�ที่ของดิน คว�มหน�แน่นรวมสะท้อนคว�มส�ม�รถของดิน

ในก�รทำ�หน้�ที่ด้�นโครงสร้�งที่คำ้�จุนร�ก ก�รเคลื่อนที่ของนำ้�และตัวละล�ย ตลอดจนก�รถ่�ยเทอ�ก�ศ
ของดิน สำ�หรับค่�คว�มหน�แน่นรวมซึ่งเป็นขีดเริ่มเปลี่ยน (threshold) แสดงไว้ในต�ร�งที่ 7.3 ห�กดิน
มีคว�มหน�แน่นรวมสูงกว่�ค่�ดังกล่�ว ก�รทำ�หน้�ที่ของดินจะเริ่มมีปัญห�และมีผลกระทบต่อคุณภ�พ

ดิน กล่�วคือ ดินที่มีคว�มหน�แน่นรวมสูงกว่�ขีดเริ่มเปลี่ยน จะมีคว�มพรุนตำ่�และแน่นเกินไป ทำ�ให้ก�ร
เคลื่อนที่ของอ�ก�ศและนำ้�ล่�ช้� ก�รเจริญเติบโตของร�กลดลง ระบบร�กตื้นเป็นเหตุให้ก�รเจริญเติบโต

ของส่วนเหนือดินและผลผลิตตำ่� ก�รที่ส่วนเหนือดินไม่เจริญเติบโตย่อมทำ�ให้สภ�พก�รปกคลุมดินมีน้อย
เม็ดฝนจึงกระแทกดินโดยตรง เพิ่มแนวโน้มของก�รกร่อนดินให้สูงขึ้น นอกจ�กนี้ดินที่มีคว�มหน�แน่น
รวมสูง ก�รซึมนำ้�สู่ดินล่�งย่อมลดลงเป็นเหตุให้มีนำ้�บ่�ม�ก ห�กสภ�พพื้นที่มีคว�มล�ดเทจะเกิดก�ร

กร่อนดินได้ม�กด้วย
เนื่องจ�กยังไม่มีกร�ฟแสดงคว�มสัมพันธ์ระหว่�งคว�มหน�แน่นรวมกับระดับคะแนน

จึงระบุค่�คว�มหน�แน่นรวมที่วัดได้และแนวโน้มของผลกระทบต่อก�รเจริญเติบโตของร�กพืช

ต�ร�งที่ 7.3 คว�มสัมพันธ์ระหว่�งคว�มหน�แน่นรวมของดิน ซึ่งมีเนื้อดินต่�งๆ กับก�รเจริญเติบโตของร�ก

ค่�คว�มหน�แน่นรวมของดิน (กรัม/ลบ.ซม.)

เนื้อดิน กับก�รเจริญเติบโตของร�ก
เหม�ะสม อ�จกระทบ ร�กไม่เจริญเติบโต

ทร�ย, ทร�ยปนดินร่วน <1.60 1.69 >1.80

ร่วนปนดินทร�ย, ร่วน <1.40 1.63 >1.80

ดินร่วนเหนียวปนทร�ย, ร่วนปนดินเหนียว <1.40 1.60 >1.75

ทร�ยแป้ง, ดินร่วนปนทร�ยแป้ง <1.30 1.60 >1.75

ดินร่วนเหนียวปนทร�ยแป้ง <1.40 1.55 >1.65

ดินเหนียวปนทร�ย, ดินเหนียวปนทร�ยแป้ง, <1.10 1.49 >1.58
ดินร่วนปนดินเหนียว (35-45% clay)

ดินเหนียว (>45% clay) <1.10 1.39 >1.47

ที่ม�: Anonymous (2009)

สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย 185