Page 188 -
P. 188
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร
มีคว�มหน�แน่นรวม 1.33 กรัม/ลูกบ�ศก์เซนติเมตร สำ�หรับดินซึ่งมีเนื้อดินแบบเดียวกันแต่มีอินทรียวัตถุ
สูงจะมีคว�มหน�แน่นรวมตำ่�กว่�ดินที่มีอินทรียวัตถุน้อย ดินทร�ยมักมีคว�มหน�แน่นรวมสูงกว่�เนื่องจ�ก
มีคว�มพรุนน้อยกว่�ดินเนื้อทร�ยแป้งและดินเหนียว อย่�งไรก็ต�มดินเนื้อละเอียด เช่น ดินทร�ยแป้ง
และดินร่วนปนดินเหนียว ที่มีโครงสร้�งดีและคว�มพรุนสูงจะมีคว�มหน�แน่นรวมตำ่�กว่�ดินทร�ย
คว�มหน�แน่นรวมมักเพิ่มขึ้นต�มคว�มลึกของดิน เนื่องจ�กดินล่�งมีอินทรียวัตถุ
ตำ่�กว่� ก�รเกิดเม็ดดินน้อยและมีร�กพืชน้อยกว่�ดินบน จึงมีช่องว่�งในดินน้อยกว่� นอกจ�กนี้ดินล่�ง
อ�จมีก�รอัดตัวเนื่องจ�กแรงกดทับของดินบน
2) สมบัติดินที่มีพลวัต เช่น ปริม�ณอินทรียวัตถุ ก�รอัดแน่นของดินและคว�มเข้มข้น
ของเกลือในดิน โดยทั่วไปคว�มหน�แน่นรวมของดินเปลี่ยนแปลงต�มปัจจัยหลัก 2 ประก�ร คือ ชนิด
พืชที่ปลูกและก�รจัดก�รดิน เนื่องจ�กปัจจัยทั้ง 2 ประก�รนี้มีอิทธิพลต่อสิ่งปกคลุมผิวดิน อินทรียวัตถุ
โครงสร้�งดินตลอดจนคว�มพรุนของดิน พืชและวัสดุคลุมดินช่วยลดแรงกระแทกของเม็ดฝนจึงลดก�ร
กร่อนดิน ก�รไถพรวนส่งเสริมก�รสล�ยตัวของอินทรียวัตถุ และลดเสถียรภ�พของเม็ดดินต�มธรรมช�ติ
เป็นเหตุให้เม็ดดินแตกสล�ย อนุภ�คที่กระจ�ยออกจะเข้�ไปอุดช่องว่�งเป็นเหตุให้คว�มพรุนลดลง ซึ่งส่ง
ผลให้คว�มหน�แน่นรวมของดินเพิ่มขึ้น ก�รไถพรวนเป็นส�เหตุหนึ่งที่ทำ�ให้เกิดชั้นดินแน่นหรือด�นใต้
รอยไถ ซึ่งมีคว�มหน�แน่นรวมสูง ก�รเหยียบยำ่�ดินของสัตว์เลี้ยงตลอดจนก�รกดทับดินของเครื่องมือกล
ในขณะที่ดินเปียกชื้น ล้วนทำ�ให้คว�มพรุนของดินลดลงและคว�มหน�แน่นรวมสูงขึ้น (ภ�พที่ 7.4)
Maximum compaction potentail
Compaction
Moisture level for
maximum
compaction
Soil Moisture
ภ�พที่ 7.4 คว�มสัมพันธ์ระหว่�งคว�มชื้นของดิน (soil moisture) กับก�รอัดตัวแน่นของดิน (compaction)
เมื่อมีแรงกดทับ และแสดงค่�ก�รอัดตัวแน่นสูงสุดเกิดขึ้นเมื่อดินมีคว�มชื้นระดับหนึ่ง
184 สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย
