Page 38 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

และการเข้าสู่สมดุลของประชากร 31
บทที่ 1 องค์ประกอบทางพันธุกรรม

สภำพสมดุลของยีน 2 ต�ำแหน่ง

ส�าหรับลักษณะที่ควบคุมด้วยยีน 2 คู่ มีความแตกต่างจากลักษณะที่ควบคุมด้วยยีนหนึ่งคู่ คือ

จะต้องมีการผสมแบบสุ่มหลายชั่ว ไม่ใช่ผสมกันแบบสุ่มเพียงครั้งเดียวแบบยีนที่ควบคุมลักษณะที่อยู่บน
ออโตโซม แบ่งได้เป็น 2 แบบ คือ

1. ยีนที่ควบคุมลักษณะอยู่ต่ำงคู่โครโมโซม หรือ ไม่มี linkage (no linkage)
ส�าหรับลักษณะที่ควบคุมด้วยยีน 2 ต�าแหน่ง มีจ�านวนจีโนไทป์ที่เกิดขึ้นทั้งหมด 9 แบบ

โดยให้ G คือ จีโนไทป์ในรุ่นที่ 0 ก�าหนดให้มียีนที่ควบคุม 2 ลักษณะ โดยแต่ละลักษณะให้สัญลักษณ์
0
เป็น A และ B AABB AABb AAbb

G = AaBB AaBb Aabb
o
aaBB aaBb aabb
โดยทั้ง 9 จีโนไทป์จะสร้างเซลล์สืบพันธุ์ได้เป็น 4 แบบ คือ AB, Ab, aB, ab
ก�าหนดให้ ความถี่ของเซลล์สืบพันธุ์ AB, Ab, aB, ab คือ g , g , g และ g มีผลรวมของ
11 12 21 22
ความถี่เท่ากับ 1 เมื่อความถี่ของยีน A คือ p ความถี่ของยีน a คือ q ความถี่ของยีน B คือ u และความถี่
ของยีน b คือ v

เมื่อพิจารณาความถี่ของยีน A พบว่า ความถี่ของเซลล์สืบพันธุ์ AB และ Ab จะมีความถี่
ของยีน A คือ g + g ความถี่ของยีน a คือ g + g ความถี่ของยีน B คือ g + g และความถี่ของ
11 12 21 22 11 21
ยีน b คือ g + g
12 22
เมื่อ G มีการแต่งงานกันแบบสุ่ม ค่าความถี่ของแต่ละจีโนไทป์ ดังนี้
0
พ่อ
แม่ g AB g Ab g aB g ab รวม
22
12
11
21
g AB g AABB g g AABb g g AaBB g g AaBb g
2
11 11 11 12 11 21 11 22 11
g Ab g g AABb g AAbb g g AaBb g g Aabb g
2
12 11 12 12 12 21 12 22 12
g aB g g AaBB g g AaBb g aaBB g g aaBb g
2
21
21
12 21
11 21
g ab g g AaBb g g Aabb g g aaBb 21 22 g 21
2
g aabb
22 11 22 12 22 21 22 22 22
รวม g 11 g 12 g 21 g 22 1
เมื่อท�าการรวมแต่ละจีโนไทป์เป็นรุ่น zygote ให้สัญลักษณ์เป็น Z มีความถี่ของแต่ละจีโนไทป์
1
ดังนี้
g 2 AABB 2g g AABb g AAbb
2
11 11 12 12
Z = 2g g AaBB 2g g +2g g AaBb 2g g Aabb
1 11 21 11 22 12 21 12 22
2
g 2 aaBB 2g g aaBb g aabb
21 21 22 22