Page 95 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

นําไปใชประโยชนทั้งในครัวเรือนของตนเองสําหรับเปนไมกอสรางบานเรือนที่อยูอาศัย และ

ใชในการเกษตร นอกจากนี้ ไมยืนตนในระบบวนเกษตรยังมีบทบาทสําคัญตอการรักษา

สิ่งแวดลอม เปนรมเงาใหกับพืชเกษตรบางชนิด และการกักเก็บคารบอนไดออกไซด

x พืชผลเกษตร จากการสํารวจความหลากหลายในระบบวนเกษตรพบพืชผักและพืชผลเกษตร

หลายชนิดที่มาจากกระบวนการผลิตของระบบวนเกษตร เชน ขาวโพดฝกออน มะนาว พริก

เปนตน โดยเกษตรกรสามารถนํามาเปนอาหาร อาหารสัตว (วัว) และนําไปจําหนายเพื่อสราง

รายไดของครัวเรือนซึ่งบางครอบครัวมีการสรางรายไดหลักจากผลผลิตทางเกษตร

x ผลไม ระบบวนเกษตรในตําบลแมทาเปนแหลงผลิตไมผลที่สําคัญหลายชนิด เชน ลําไย

มะมวง มะไฟ โดยเกษตรกรจะนําไปผลผลิตไปจําหนายเพื่อสรางรายไดใหกับครอบครัว

นอกจากนี้ ไมผลถือเปนไมยืนตนที่มีบทบาทสําคัญในดานสิ่งแวดลอมทั้งในดานการรักษา

ความชุมชื้นของพื้นที่ และการกักเก็บคารบอนไดออกไซดในรูปของเนื้อไม นอกจากนี้

เกษตรกรสามารถนํากิ่งของไมผลจากการลิดกิ่งไปใชประโยชนเปนเชื้อเพลิงอีกดวย

x ผักพื้นบาน จากการศึกษาพบผักพื้นบานทางภาคเหนือหลายชนิดในระบบวนเกษตร ชนิดที่

สําคัญ เชน เพกา ผักเชียงดา ซึ่งเกษตรกรสามารถนํามาประกอบอาหารพื้นบาน และนําไป

จําหนายเพื่อสรางรายได

x นิเวศบริการ นอกจากผลผลิตดังกลาวขางตนที่เปนอาหารและสินคาแลวระบบวนเกษตรยังมี

ผลผลิตทางสิ่งแวดลอมอีกดวยทั้งในเรื่องการปรับปรุงคุณภาพดิน การกักเก็บ

คารบอนไดออกไซด และการรักษาความหลากหลายทางชีวภาพโดยเฉพาะดานความหลาก

ชนิดของพืช ถึงแมวาในปจจุบัน นิเวศบริการจากระบบวนเกษตรดังกลาวจะยังไมมีมูลคาใน

รูปของตัวเงินและสรางรายไดโดยตรงแกเกษตรกรเจาของที่ดินและชุมชน แตถือเปน

ผลประโยชนทางออมตอเกษตรกรและคนในชุมชนทั้งในแงของการปรับปรุงอุณหภูมิในพื้นที่
แปลงวนเกษตร และทําใหชุมชนมีอาหารที่ปลอดสารพิษ

สามารถกลาวไดวา ระบบวนเกษตรเปนแหลงวัตถุดิบที่สําคัญตอการดํารงชีพของคนในทองถิ่น และ

สามารถชวยสรางความมั่นคงทางอาหารของชุมชนได อีกทั้ง ยังชวยฟนฟูระบบนิเวศและความหลากหลายทาง
ชีวภาพในทองถิ่นอีกดวย

95