Page 100 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

บทที่ 5

สรุปและขอเสนอแนะ

5.1 สรุปผลการศึกษา

โครงการวิจัยเรื่องการวิเคราะหโซคุณคาการจัดการระบบวนเกษตรเพื่อฟนฟูความหลากหลายทาง

ชีวภาพและเพิ่มความมั่นคงทางอาหารของชุมชน กรณีศึกษาโครงการจัดที่ดินทํากินใหกับชุมชน จังหวัด

เชียงใหม มีวัตถุประสงคของการศึกษา 3 ขอ ไดแก ขอที่หนึ่ง เพื่อศึกษาสภาพทางเศรษฐกิจสังคมของ
เกษตรกร ประเมินสถานภาพของระบบวนเกษตรในพื้นที่ศึกษา รวมถึงการประเมินโอกาสและขอจํากัดของ

เกษตรกรในการปรับใชระบบวนเกษตร ขอที่สอง เพื่อสํารวจความหลายของชนิดพืชในแปลงวนเกษตรของ

เกษตรกร และวิเคราะหดัชนีความสําคัญความหลากหลายของพืชในระบบวนเกษตรในพื้นที่ศึกษา และขอที่

สาม เพื่อวิเคราะหโซคุณคาการจัดการระบบวนเกษตรเพื่อเพิ่มพูนความหลากหลายทางชีวภาพในระดับ

ทองถิ่น ใชวิธีการศึกษาดวยการผสมผสานเทคนิคการวิจัยเชิงปริมาณรวมกับเทคนิคการวิจัยเชิงคุณภาพ

ประกอบดวย การสัมภาษณรายครัวเรือนดวยแบบสัมภาษณ การสัมภาษณเชิงลึก และการจัดประชุมกลุมยอย
เกษตรกร รวมถึงการสํารวจความหลากชนิดของพืชในแปลงวนเกษตร

สถานภาพการปรับใชระบบวนเกษตรในพื้นที่โครงการจัดที่ดินทํากิน พบวา มีเกษตรกรจํานวน 59

ครัวเรือน ที่ทําการผลิตและใชประโยชนประโยชนที่ดินในรูปแบบวนเกษตรโดยเริ่มทํามาตั้งแตประมาณป พ.ศ.

2526 เหตุผลที่เกษตรกรตัดสินใจทําวนเกษตรมีหลากหลาย โดยเหตุผลสวนใหญ รอยละ 33.9 คือ การชักชวน

ของเพื่อนบาน เกษตรกรที่ทําวนเกษตรสวนใหญมีการถือครองที่ดินนอยกวา 5 ไร คิดเปน รอยละ 74.6
ทางดานการจัดการผลผลิตวนเกษตร พบวา เกษตรกรสวนใหญ รอยละ 88.1 มีการขายผลผลิตจากระบวน

เกษตร ซึ่งแหลงตลาดสวนใหญของผลผลิตวนเกษตรกร คือ ตลาดภายในชุมชน (รอยละ 52.5) และสวนใหญ

รอยละ 61 ของเกษตรกรที่ทําวนเกษตรเปนสมาชิกของกลุมเกษตรอินทรียตําบลแมทา

ระบบวนเกษตรมีความหลากหลายของชนิดพืชทั้งไมยืนตน ไมพุม และพืชเกษตร จากการสํารวจใน

ระดับแปลงพบไมยืนตนทั้งหมด 245 ชนิด แบงออกเปน 6 ประเภท ไดแก ไมปา 98 ชนิด ไมผล 27 ชนิด ไผ 7

ชนิด ปาลมและหวาย 7 และไมพุม 6 ชนิด มีคาดัชนีความหลากหลายของชนิดไมยืนตน เทากับ 2.99 และพบ
พืชเกษตรทั้งหมด 100 ชนิด

การวิเคราะหโซคุณคาการจัดการระบบวนเกษตร พบวา กระบวนการผลิตวนเกษตรประกอบดวย

องคประกอบทั้งหมด 6 องคประกอบหลัก ไดแก 1) เกษตรกรและเจาของที่ดิน 2) ที่ดินและระบบกรรมสิทธิ์

3) รูปแบบการจัดองคประกอบวนเกษตร ประกอบไปดวย 4 รูปแบบหลัก ไดแก วนเกษตรกรแบบสวนผลไม

100