Page 52 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

หรือ พาห (PAH) ซึ่งมีสารสมาชิกไมนอยกวาสิบชนิดที่เปนสารกอมะเร็ง และแทบทุกชนิดเปนสารที่คงอยูใน

สิ่งแวดลอมไดนานไมสลายตัวไดงาย (ถิรไชย แจงไพร 2553) จากสถานการณหมอกควันไฟปา ในหลายจังหวัด

ในภาคเหนือ ไดสงผลกระทบเปนวงกวาง จากขอมูลของกรมควบคุมมลพิษในวันที่ 17 มีนาคม พ.ศ. 2559 พบ

คุณภาพอากาศอยูในระดับปานกลาง จนถึงมีผลกระทบตอสุขภาพ ปริมาณฝุนละอองขนาดไมเกิน 10 ไมครอน

(PM10) เฉลี่ย 24 ชั่วโมง มีคาระหวาง 58-175 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร โดยหลายพื้นที่มีคาเกินมาตรฐาน

คือ 120 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร ซึ่งมีผลกระทบตอสุขภาพ และจากรายงานของสํานักงานควบคุมโรคที่ 1

จังหวัดเชียงใหม ในชวงปลายเดือนกุมภาพันธ พ.ศ. 2559 ถึง มีนาคม พ.ศ. 2559 พบผูปวยที่ไดรับผลกระทบ

จากปญหาหมอกควัน 4 กลุมโรค รวม 62,635 คน ไดแก โรคหัวใจและหลอดเลือด 34,208 คน โรคระบบ

ทางเดินหายใจ 24,233 คน โรคผิวหนังอักเสบ 2,133 คน และโรคตาอักเสบ 2,061 คน (สํานักขาวรัฐบาลไทย

2559) การเกิดหมอกควันในพื้นที่จังหวัดเชียงใหมมีสาเหตุสําคัญๆ สวนใหญเกิดจากพฤติกรรมหรือการกระทํา

ของมนุษย ประการแรก การเผาปา สภาพพื้นที่สูงของจังหวัดเชียงใหมมีชนเผาตางๆ อาศัยทํากินอยู

โดยทั่วไปวิถีชีวิตของคนพื้นที่สูงบางเผาพันธุมีวิธีการเพาะปลูกแบบไรเลื่อนลอย และนิยมเผาปาเพื่อขยายพื้นที่

การเพาะปลูกและเพื่อกําจัดเศษวัสดุเหลือใชจากการปลูกพืชไร ประกอบกับสภาพภูมิประเทศ ที่เปนแอง

กระทะ และสภาพภูมิอากาศในชวงฤดูหนาวที่มีความกดอากาศสูง สภาพอากาศนิ่งและแหงเปนเวลานาน ทํา

ใหมีการสะสมของสารมลพิษเหลานี้ในบรรยากาศสูงเกินมาตรฐาน ประการที่สอง การเผาในที่โลง บริเวณพื้นที่

แองเชียงใหมยังมีที่ดินที่เจาของไมไดใชประโยชน โดยปลอยใหเปนพื้นที่รกราง รวมทั้งพื้นที่แหลงนํ้าทั้งของ

เอกชนและของราชการ ผูมีสวนเกี่ยวของมักจะกําจัดวัชพืชเหลานี้โดยการเผา นอกจากนี้การที่เกษตรกรใน

พื้นที่แองเชียงใหมยังนิยมกําจัดเศษพืชผักที่ไมไดใชประโยชนหลังการเก็บเกี่ยว เชน ตอขาว ฟาง เศษผัก ฝก

ขาวโพด เปนตน จึงเปนการเผาในที่โลง อีกประการหนึ่งของการสรางปญหาหมอกควัน สําหรับปญหาการเผา

ในที่โลง ของอําเภอแมแจม โดยเฉพาะการเผาเศษซังขาวโพด เปลือก และตนขาวโพด จะพบเปนจํานวนมาก

ทุกป โดยเฉพาะในระยะ 2-3 ปยอนหลัง นับตั้งแตป 2550, 2551 และป 2552 พบวา มีปริมาณผลผลิตเศษ

เหลือโดยรวมมากถึง 22,400 ตัน (สุชน ตั้งทวีวิพัฒน และคณะ 2555)

วสันต ปญญาแกว และคณะ (2559) ไดศึกษาความเปนไปไดในการบริหารจัดการชีวมวลเหลือใชจาก

การปลูกและแปรรูปขาวโพดเลี้ยงสัตว ในอําเภอแมแจม จังหวัดเชียงใหม พบวา ชาวบานในแมแจมสวนใหญ
รับรูขาวสารเกี่ยวกับปญหาหมอกควัน โดยเฉพาะเรื่องไฟปาและการปองกันไฟปา แตการจัดการเศษซากชีว

มวลขาวโพดนั้นยังไมทราบวาจะจัดการอยางไร สวนใหญจึงปลอยใหเปลือก ซังขาวโพด และเศษซากจากการ
โมสีกรณีที่มีผูใชรถโมไปรับซื้อถึงที่ มักจะทิ้งไวในไรใหเนาสลายไปเองและรอเวลาเผาเพื่อเตรียมพื้นที่ปลูก

ขาวโพดในปถัดไป ขณะที่สวนนอยจะนําเศษซากชีวมวลไปใชเลี้ยงสัตว และเมื่อพิจารณาถึงการลงพื้นที่ของ

21