Page 55 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

จากโครงสร้างการค้าข้าวที กล่าวไปข้างต้น ทําให้ราคาข้าวเปลือกที เกษตรกรได้รับถูกกําหนดจาก

ราคาข้าวขาวในตลาดโลก หรือราคาตาม order ที โรงสีหรือผู้ส่งออกทําข้อตกลงซื อขาย (deal) มา ดังนั น
ราคาข้าวเปลือกที เกษตรกรได้รับจึงเป็นราคาข้าวสารที ถูกทอนลงมาเรื อย ๆ

ข้าวเปลือก หลังจากเก็บเกี ยวแล้วสามารถเก็บไว้ได้นาน 3 – 4 ปี ถ้าเก็บรักษาดี ๆ สามารถเก็บไว้ได้

นานถึง 4 ปี อย่างไรก็ตาม เกษตรกรมักไม่นิยมเก็บข้าวเปลือกไว้ หรือไม่มีพื นที ในการเก็บข้าวเปลือกไว้
ดังนั น ข้าวเปลือกที ได้จากการเก็บเกี ยว เกษตรกรจะขายให้แก่โรงสีทันที โดยโรงสีจะแปรรูปหรือสี

ข้าวเปลือกเป็นข้าวสาร ก็ต่อเมื อมี order ซึ งข้าวที ซื อขายมักจะเป็นข้าวเก่า ข้าวใหม่ไม่เป็นที นิยม เนื องจาก

ข้าวใหม่มีความชื นสูง เมื อนําไปหุงจะได้ข้าวแฉะ

ปัจจัยที มีผลต่อราคาข้าวภายในประเทศ (โดยไม่เรียงลําดับความสําคัญ) ประกอบด้วย

• ราคาข้าวในตลาดโลก
• คลังข้าว (stock)

• ภูมิอากาศ

• อุปสงค์หรือความต้องการข้าวจากประเทศคู่ค้า

• สถานการณ์ในประเทศคู่แข่ง อาทิ เวียดนาม กัมพูชา สหรัฐอเมริกา อินเดีย

• ฤดูเก็บเกี ยว กล่าวคือ ช่วงเวลาที เป็นฤดูเก็บเกี ยว ราคาข้าวจะลดลง
• การคาดการณ์ อาทิ การคาดการณ์ต่อผลผลิตข้าวนาปรัง หากผลผลิตข้าวนาปรังน้อย ก็จะยิ งทําให้

ราคาข้าวปรับตัวสูงขึ น ตลอดจนการคาดการณ์เกี ยวกับภัยพิบัติหรืออากาศก่อนฤดูการเก็บเกี ยว

• นโยบายจากภาครัฐ เหล่าผู้เชี ยวชาญเห็นว่านโยบายจากภาครัฐส่งผลกระทบต่อพฤติกรรมการผลิต

ของเกษตรกรอย่างมาก อาทิ โครงการรับจํานําทุกเม็ด ที รับจํานําข้าวเจ้าในราคาสูง ทําให้เกษตรกร
ลดการปลูกข้าวเหนียวแล้วหันไปปลูกข้าวเจ้าแทน ทําให้ราคาข้าวเหนียวสูงขึ น

เหล่าผู้เชี ยวชาญเห็นว่าปัจจัยทางตลาด มีผลต่อราคาข้าวมากกว่าภัยพิบัติทางธรรมชาติ โดยเฉพาะ

อย่างยิ งปัจจัยทางด้านอุปสงค์และข้าวคงคลัง ถ้าภัยพิบัติจะส่งผลต่อราคาก็จะส่งผลผ่านทางระดับผลผลิต ทํา

ให้อุปทานลดลง และราคาเพิ มสูงขึ น โดยภัยพิบัติที จะส่งผลกระทบต้องเป็นเหตุการณ์ทางภัยพิบัติขนาด
ใหญ่และ/หรือเกิดขึ นยาวนาน อาทิ พายุหรือนํ าท่วมที รุนแรงและ/หรือเกิดขึ นยาวนาน นอกจากนี ต้อง

พิจารณาด้วยว่าภัยพิบัติเกิดขึ นในพื นที เพาะปลูกหรือไม่ เกิดภัยพิบัติขึ นในช่วงเวลาใดของปฏิทินการ

เพาะปลูก หากเกิดภาวะแล้งยาวนาน หรือนํ าท่วมยาวนาน อาทิ ท่วมขังมากกว่า 2 สัปดาห์ ก็ทําให้ต้นข้าว
จมนํ าตายได้ นอกจากนี ภัยธรรมชาติจากความแปรปรวนของภูมิอากาศ อาทิ ปรากฏการณ์ El Nino, La

Nina ส่งผลกระทบต่อปริมาณหมุนเวียนของข้าว กล่าวคือ หากผลกระทบจากปรากฏการณ์ El Nino มากกว่า

ผลกระทบจากปรากฏการณ์ La Nina จะทําให้ผลผลิตของข้าวลดลง
ทั งนี ผู้เชี ยวชาญจากสํานักงานเศรษฐกิจการเกษตร ได้วิเคราะห์ถึงเหตุการณ์ที อาจจะเป็นสาเหตุทํา

ให้เกิดการเปลี ยนแปลงทางโครงสร้างราคาข้าวตามช่วงเวลาที ได้จากการประมาณการ ดังนี

4-3