Page 54 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

แมวาครัวเรือนที่เชาที่ดินทํากินบางสวนจะมีการปลอยเชาที่ดินดวย แตขนาดเนื้อที่ปลอยเชาถือ

วานอยมาก (1.25 ไรตอครัวเรือน) เชนเดียวกัน ขนาดเนื้อที่เชาทํากินของครัวเรือนที่อยูในสถานะผูปลอย
เชาก็มีขนาดเล็กมาก (0.47 ไรตอครัวเรือน) แสดงใหเห็นถึงความแตกตางดานการถือครองที่ดินระหวาง

ครัวเรือนเกษตรทั้งสองสถานะไดอยางชัดเจน เมื่อเปรียบเทียบป 2013 กับป 2000 พบวา ขนาดพื้นที่เชา

ตอครัวเรือนของกลุมครัวเรือนผูเชาที่ดินเพิ่มขึ้นรอยละ 12.04 ในขณะที่ขนาดพื้นที่ปลอยเชาตอครัวเรือน
ของกลุมครัวเรือนผูปลอยเชาลงรอยละ 25.90 นั่นหมายความวา การเพิ่มขึ้นของพื้นที่เชาเกิดขึ้นพรอมๆ

กับการลดลงพื้นที่ปลอยเชาของครัวเรือนเกษตร คําถามที่นาสนใจคือ เหตุใดครัวเรือนเชาจึงมีความ

พยายามที่จะขยายที่ดินทํากินในขณะที่ครัวเรือนผูปลอยเชาพยายามลดที่ดินปลอยเชาลง มีความเปนไปได
อยางนอยสองกรณี กรณีแรก การเพิ่มขึ้นของราคาสินคาเกษตรจูงใจใหเกษตรกรขยายพื้นที่เชามากขึ้น

สงผลใหคาเชาที่ดินสูงขึ้นจนถึงระดับที่เจาของที่ดินยอมที่จะลดขนาดที่ดินทําการเกษตรของตนเองลงและ

หันไปปลอยเชาที่ดินมากขึ้น แตเนื่องจากที่ดินเจาของของเกษตรกรกลุมนี้ลดลงดวยเชนกัน จึงอาจเปนไป
ไดวาที่ดินเกษตรไดถูกนําไปใชประโยชนนอกภาคเกษตรหรืออาจไดถูกขายออกไป ซึ่งก็สอดคลองกับอายุ

เฉลี่ยของหัวหนาครัวเรือนของเกษตรกรกลุมนี้คอนขางสูง ดังนั้นการแบงขายที่ดินออกไปบางสวนจึงเริ่ม

ปรากฎใหเห็น ถาเปนเชนนั้นจริง แสดงวาการเพิ่มขึ้นของที่ดินเชาของเกษตรกรในกลุมผูเชาตองมาจาก
การปลอยเชาที่ดินโดยครัวเรือนนอกภาคเกษตร ซึ่งบงบอกวาที่ดินนอกภาคเกษตรเปนอุปทานที่สําคัญ

ของตลาดเชาที่ดินสําหรับภาคเกษตรของไทย นอกจากนี้ยังพบวา ครัวเรือนผูเชาที่ดินมีขนาดที่ดินเกษตร

เฉลี่ยตอจํานวนสมาชิกเทากับ 9.45 ไรตอคน ซึ่งสูงกวาครัวเรือนผูปลอยเชาที่ดินซึ่งมีขนาดที่ดินเกษตร
เฉลี่ยตอจํานวนสมาชิกเพียง 7.59 ไรตอคน แสดงใหเห็นวา ตลาดเชาที่ดินชวยลดความเหลื่อมล้ําในการ

ถือครองที่ดินและชวยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตของครัวเรือน โดยการเคลื่อนยายที่ดินจากครัวเรือนที่มี

แรงงานนอยแตมีที่ดินจํานวนมากไปยังครัวเรือนที่มีแรงงานมากแตขาดแคลนที่ดิน

5-3