Page 52 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

บทที่ 5

บทบาทของตลาดเชาที่ดินตอการพัฒนาเศรษฐกิจของครัวเรือนเกษตร

เนื้อหาในบทนี้จะแบงเปน 2 สวน สวนแรกเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงของปจจัยที่สําคัญทาง

สังคมและเศรษฐกิจของครัวเรือนตลอดชวงเวลา 14 ป ตั้งแตป ค.ศ.2000-2013 โดยมีการจําแนก
ครัวเรือนออกเปน 3 กลุม ตามสถานะการมีสวนรวมในตลาดที่ดิน ไดแก ผูเชาที่ดิน (Rent-in) ผูปลอยเชา

ที่ดิน (Rent-out) และครัวเรือนที่ทํากินเฉพาะบนที่ดินตนเอง (Autarky) ปจจัยเหลานี้จะถูกใชเปนตัวแปร

อิสระในแบบจําลองเศรษฐมิติเพื่อทดสอบสมมติฐานที่เกี่ยวของกับบทบาทของตลาดเชาที่ดินตอการ
พัฒนาเศรษฐกิจของครัวเรือนเกษตร สวนที่สองแสดงผลการวิเคราะหแบบจําลองเศรษฐมิติจาก 3

แบบจําลอง ไดแก 1) แบบจําลองฟงกชันการผลิตแบบ Cobb-Douglas ของครัวเรือน 2) แบบจําลองการ
มีสวนรวมในตลาดเชาที่ดินของครัวเรือน และ 3) แบบจําลองผลกระทบของการเชาที่ดินตอรายไดสุทธิ

ของครัวเรือน

5.1 ความแตกตางทางสังคมและเศรษฐกิจของครัวเรือนผูเชาและผูปลอยเชาที่ดินเกษตร

เนื่องจากความแตกตางของปจจัยทางสังคมและเศรษฐกิจของครัวเรือนที่เปนผูเชาที่ดิน ผูปลอย

เชาที่ดิน และครัวเรือนที่ทํากินเฉพาะบนที่ดินตนเอง คาดวาจะมีบทบาทอยางมากตอประสิทธิภาพในการ
ผลิต การมีสวนรวมในตลาดเชาที่ดิน และรายไดสุทธิของครัวเรือน โดยตัวแปรที่กลาวถึง ไดแก ลักษณะ

ทางประชากรของสมาชิกครัวเรือน ขนาดที่ดินถือครอง มูลคาทรัพยสินทางการเกษตร รายไดสุทธิ

ครัวเรือน และคาใชจายจากการเกษตร ผลการวิเคราะหเบื้องตนที่ไดจะถูกนําไปใชประกอบการอธิบายผล
การศึกษาจากแบบจําลองเศรษฐมิติ

5.1.1 จํานวนสมาชิก อายุ เพศ และระดับการศึกษา

จากตาราง 5.1 จะเห็นไดวาโครงสรางทางประชากรของครัวเรือนทั้งสามกลุมแตกตางกัน

คอนขางชัดเจน อายุและระดับการศึกษาของหัวหนาครัวเรือน รวมถึงสัดสวนของหัวหนาครัวเรือนที่เปน

เพศหญิงของครัวเรือนที่ปลอยเชาที่ดินสูงกวาอีกสองกลุม ในขณะที่สมาชิกในครัวเรือนมีจํานวนนอยกวา
ในเบื้องตน ความแตกตางของคุณลักษณะดังกลาวนี้ชี้ใหเห็นวาครัวเรือนที่ปลอยเชาที่ดินคอนขาง

เสียเปรียบในแงการทําเกษตร สงผลใหครัวเรือนตัดสินใจปลอยเชาที่ดินบางสวนออกไป จํานวนสมาชิกใน

ครัวเรือนของครัวเรือนผูเชาสูงที่สุด โดยมีคาเฉลี่ยตลอด 14 ป เทากับ 4.74 คนตอครัวเรือน รองลงมาคือ
ครัวเรือนที่ทํากินเฉพาะบนที่ดินของตนเอง เฉลี่ย 4.34 คนตอครัวเรือน ครัวเรือนผูปลอยเชาที่ดินมีจํานวน

สมาชิกนอยที่สุด เฉลี่ย 4.15 คนตอครัวเรือน ในป 2013 อายุเฉลี่ยของหัวหนาครัวเรือนที่เปนผูปลอยเชา

ที่ดินเทากับ 64.79 ป ในขณะที่อายุเฉลี่ยของหัวหนาครัวเรือนที่เปนผูเชาที่ดินเทากับ 54.99 ป แสดงให
เห็นวาอายุเปนขอจํากัดตอการขยายพื้นที่ทําการเกษตร สงผลใหครัวเรือนที่มีหัวหนาครัวเรือนสูงอายุ

จําเปนตองปลอยเชาที่ดินเนื่องจากทําเองไมไหว

5-1