Page 120 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

92

5.2 ขอเสนอแนะในการนําผลการวิจัยไปใช
5.2.1 ประเด็นสําคัญในงานวิจัยที่พบคือ แหลงที่มาของรายไดเสริมของครัวเรือน

เกษตรกรมากที่สุดคือการปลูกพืชผักเศรษฐกิจแตไมเปนรายไดตอเนื่องทั้งป จึงมีขอเสนอแนะวา
เกษตรกรควรแบงพื้นที่สําหรับการปลูกพืชผักเศรษฐกิจซึ่งอาจจะหมุนเวียนพืชแตละชนิดอยาง

หลากหลายตามฤดูกาล เกษตรกรควรดําเนินการโดยปลูกพืชที่มีความเชี่ยวชาญกอน หนวยงานที่
เกี่ยวของควรดําเนินการอบรมใหความรูเพื่อชวยใหการผลิตพืชเศรษฐกิจเปนทางเลือกเพื่อเปน

รายไดทางเศรษฐกิจหมุนเวียนอยางตอเนื่อง เพื่อชดเชยรายไดที่ไมตอเนื่องทั้งป และหาก
ครัวเรือนใดมีความถนัดในการปลูกพืชชนิดใด อาจใชวิธีการแลกเปลี่ยนกันตามความถนัดเพื่อเปน

อาหารในครัวเรือนและสรางความสัมพันธในลักษณะพึ่งพาอาศัยกันไดในอีกมิติที่เปนการ
ชวยเหลือเกื้อกูลกันกอเกิดเปนทุนทางสังคม

5.2.2 ประเด็นสําคัญในงานวิจัยที่พบวา รายจายที่สําคัญของครัวเรือนเกษตรกรในระบบ
การผลิตมากที่สุดคือรายจายจากการเพาะปลูก (คาปุยและสารเคมีจํากัดศัตรูพืช) และการดํารงชีพ

มีรายจายคาอาหารและเครื่องดื่มมากที่สุดจึงมีขอเสนอแนะวาเกษตรกรควรดําเนินการลดตนทุน
การผลิตที่เปนปจจัยการผลิตเชนปุยและยาปราบศัตรูพืชโดยปรับเปลี่ยนมาใชปุยอินทรียและ

ปรับเปลี่ยนยาปราบศัตรูพืชมาเปนพัฒนาสูตรยาจากใบพืชที่มีอยูในทองถิ่นเพื่อลดตนทุน
หนวยงานที่เกี่ยวของควรดําเนินการอบรมใหความรูเกษตรกรเพื่อใหเกษตรไดปรับเปลี่ยนวิธีการ

ในการลดตนทุนการผลิตและยังเปนผลดีตอสุขภาพ
5.2.3 ประเด็นสําคัญในงานวิจัยที่พบวา แนวทางการปรับตัวของครัวเรือนเกษตรกรเพื่อ

สรางสมดุลในการดํารงชีพมีหลายวิธีเชน การทําไรนาสวนผสมและการปลูกพืชผักเศรษฐกิจ การ
เนนใชแรงงานในครัวเรือนสามารถปรับวิธีการหารายไดเพิ่มและการลดรายจาย ตามความจําเปน

ของแตละครัวเรือนบนพื้นฐานของความมีเหตุผลและปจจัยที่เกี่ยวของไมเหมือนกันโดยทดลองทํา
แตละวิธี เพื่อใหเกิดความสมดุล โดยเฉพาะควรลงมือปฏิบัติตามแนวทางปรัชญาของเศรษฐกิจ

พอเพียงอยางเปนรูปธรรม หนวยงานที่เกี่ยวของควรดําเนินการรณรงคและประชาสัมพันธอยาง
ตอเนื่องเพื่อยกระดับการปฏิบัติใหครัวเรือนตระหนักและปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตตามแนวทางเศรษฐกิจ

พอเพียง
5.2.4 ประเด็นสําคัญในงานวิจัยที่พบวา ปจจัยที่มีอิทธิพลตอแบบแผนรายไดและการใช

จายของครัวเรือนเกษตรกร คือเพศของหัวหนาครัวเรือน คือหัวหนาครัวเรือนที่เปนเพศหญิงมี
แผนการใชจายมากกวาครัวเรือนที่มีหัวหนาครัวเรือนเปนเพศชาย และครัวเรือนเกษตรกรที่มี

รายไดเพิ่มขึ้นสงผลตอสัดสวนการใชจายของครัวเรือนตอรายไดรวมของเกษตรกรลดลง เพื่อให
เกิดความสมดุล หนวยงานที่เกี่ยวของควรเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรูในกระบวนการวางแผนการใช

จายที่สามารถสรางสมดุลในการดํารงชีพดานเศรษฐกิจได
5.2.5 ประเด็นสําคัญในงานวิจัยที่พบวา เกษตรกรมีขอจํากัดในดานการศึกษา คือจบ

การศึกษาขั้นต่ําระดับประถมศึกษา ทําใหเกิดขอจํากัดทางดานการเรียนรูตอเนื่องตลอดชีวิต
โดยเฉพาะการเรียนรูจากประสบการณในวิถีการผลิตและการบริโภคที่พอเพียง สงผลตอแบบแผน