Page 7 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ผลจากนโยบายน้ําในอดีต
ผลจากนโยบายน้ําในอดีตที่ยังไมสามารถแกปญหาทรัพยากรน้ําไดนั้น นอกจากนโยบายที่

ไมมีเอกภาพขาดความตอเนื่องแลว ยังมีสวนมาจากโครงสรางการบริหารจัดการที่มีองคประกอบคือองคกร
บริหารจัดการทรัพยากรน้ํา คณะกรรมการระดับนโยบาย กฎหมายที่เกี่ยวของ และระบบขอมูลน้ําไทย ดังนี้
องคกรบริหารจัดการทรัพยากรน้ําในปจจุบันมีจํานวนมากถึง 29 หนวยงาน ภายใต 10
กระทรวง และองคกรปกครองสวนทองถิ่นที่ปฏิบัติภารกิจทั้งในพื้นที่ตนน้ํา กลางน้ํา ปลายน้ํา และภารกิจ

สนับสนุนหนวยงานที่มีจํานวนมากดังกลาวนี้ ตางก็ปฏิบัติหนาที่ตามอํานาจที่บัญญัติไวในกฎหมาย
ขาดการบูรณาการในการปฏิบัติงาน รวมทั้งขาดหนวยงานที่เปนกลางในการจัดทําแผนเปนการเฉพาะ
จึงมีทั้งความซ้ําซอนและขัดแยง สวนคณะกรรมการระดับนโยบายนั้น ไดมีการแตงตั้งทั้งจากคําสั่งสํานัก
นายกรัฐมนตรีและระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีหลายฉบับที่ปรับเปลี่ยนมาอยางตอเนื่อง ปจจุบันมี

คณะกรรมการทรัพยากรน้ําแหงชาติเปนองคกรระดับนโยบาย แตงตั้งโดยคําสั่งสํานักนายกรัฐมนตรี ที่มี
นายกรัฐมนตรีเปนประธาน และอธิบดีกรมทรัพยากรน้ําเปนเลขานุการคณะกรรมการ
กฎหมายที่เกี่ยวของกับการบริหารจัดการทรัพยากรน้ําไทยในปจจุบันมีจํานวน 32 ฉบับ
โดยมีวัตถุประสงคที่กํากับดูแลการใชน้ําเพื่อการเกษตร การอุปโภคบริโภค การอุตสาหกรรม การพลังงาน

การคมนาคม การอนุรักษ การควบคุมมลพิษ เปนตน แตกฎหมายที่มีอยูในปจจุบันพบวามีปญหาตอการ
บริหารจัดการคือ ขาดความเปนเอกภาพ มีความซ้ําซอน ลาสมัยและมีชองวางของกฎหมาย จึงไดมีการ
เสนอใหรางพระราชบัญญัติทรัพยากรน้ําขึ้นใหมใหเปนกฎหมายแมบทในการบริหารจัดการน้ํา

ไดมีความพยายามที่จะเสนอรางพระราชบัญญัติทรัพยากรน้ําเพื่อใหเปนกฎหมายแมบทมา
ตั้งแต พ.ศ. 2536 แตไมมีผลในทางปฏิบัติ และในปจจุบันมีการเสนอรางพระราชบัญญัติทรัพยากรน้ํา 2 ฉบับ
โดยกรมทรัพยากรน้ําและสภาปฏิรูปแหงชาติ ใหรัฐบาลพิจารณา ซึ่งอยูในระหวางดําเนินการ
ในกรณีระบบขอมูลน้ําไทยนั้น ในปจจุบันมีหนวยงานที่จัดทําขอมูลหลายแหงและมีปญหา
หลายประการโดยเฉพาะการยอมรับของสาธารณะ ตอมาคณะกรรมการทรัพยากรน้ําแหงชาติไดมีมติเมื่อ

เดือนเมษายน 2559 ใหมีการปรับปรุงกฎหมายจัดตั้งสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ําและการเกษตร (องคการ
มหาชน) เพื่อทําหนาที่เปน “คลังขอมูลน้ําและภูมิอากาศแหงชาติ”
จากระบบการบริหารจัดการน้ํารวมทั้งเครื่องมือที่ใชในอดีตถึงปจจุบัน ทําใหเกิดปญหา

รวม 10 ประการ คือ (1) ขาดนโยบายที่เปนเอกภาพ (2) ขาดแผนหลัก (3) ขาดกฎหมายแมบท (4)
หนวยงานมีจํานวนมากขาดความเชื่อมโยง (5) ขาดการมีสวนรวมของประชาชน/ขาดการกระจายอํานาจ
(6) จัดงบประมาณเปนรายหนวยงาน (7) ขาดความเชื่อมโยงของขอมูลระหวางหนวยงาน/ขาดองคความรู
(8) องคกรลุมน้ําขาดความเขมแข็ง/ความขัดแยง (9) พรรคการเมืองไมเขมแข็ง มีขอตอรอง และ (10)

ขาดเครื่องมือในการจัดสรรน้ํา/สิทธิการใชน้ําเสรี
ตอเนื่องจากปญหาการบริหารจัดการที่ขาดการมีสวนรวมของประชาชน ที่มิไดเริ่มมา
ตั้งแตกําหนดโครงการและจากสาเหตุผลกระทบตอระบบนิเวศของโครงการ ทําใหมีการคัดคานนโยบายน้ํา
ของรัฐ เชน การคัดคานโครงการกอสรางแหลงน้ําขนาดใหญ เชน เขื่อนน้ําโจน เขื่อนแกงกรุง เขื่อนแกงเสือเตน

เขื่อนแมวงก โครงการผันน้ําจากแมน้ําโขง เปนตน รวมทั้งการเก็บคาน้ําชลประทานเพื่อการเกษตร
ตลอดจนการคัดคานรางพระราชบัญญัติทรัพยากรน้ํา

จ