Page 3 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

คํานํา

จากหลักฐานปรากฏในประวัติศาสตรของไทยนั้น รัฐไดใหความสําคัญกับการพัฒนาแหลงน้ํามา
อยางตอเนื่องตั้งแตสมัยสุโขทัยจนถึงปจจุบัน เปนเพราะรัฐตระหนักดีวานอกจากน้ําจะเปนปจจัยหลักในการ
ดํารงชีวิตของมนุษยแลว น้ํายังเปนปจจัยหลักในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศอีกดวย

จากสภาพของประเทศที่เคยมีน้ําอุดมสมบูรณ ทั้งเพื่อการเกษตรและกิจกรรมอื่นๆ มาเปนเวลาชานาน
ถึงปจจุบันมีปญหา 3 ประการ คือ การขาดแคลนน้ํา อุทกภัย คุณภาพน้ํา และมีแนวโนมวาจะทวีความ
รุนแรงยิ่งขึ้นในอนาคต จึงทําใหเกิดวิกฤติเรื่องน้ําขึ้นในสังคมไทย โดยเกิดความขัดแยงในแนวคิดการพัฒนา
ทรัพยากรน้ําระหวางรัฐบาลและนักวิชาการจากสถาบันตางๆ รวมทั้งจากองคกรภาคเอกชน ถึงแมวารัฐไดมี

นโยบายน้ํามาอยางยาวนานก็ตามอาจจะมีจุดออนบางประการที่ทําใหเกิดปญหา 3 ประการ ดังกลาวขางตนขึ้น
และอาจจําเปนจะตองมีการกําหนดนโยบายน้ําขึ้นใหมในอนาคต การกําหนดนโยบายน้ําขึ้นใหมนั้นจําเปน
จะตองทบทวนนโยบายน้ําที่กําหนดไวเดิมวามีเจตนารมยและสาระสําคัญอยางไรจึงสงผลใหเกิดปญหาขึ้นในปจจุบัน
โครงการวิจัยเรื่อง “นโยบายน้ําไทย : ฐานความรูเพื่ออนาคต” จึงไดรวบรวมนโยบายน้ําที่ไดกําหนดขึ้น

จากอดีตถึงปจจุบัน ซึ่งปรากฎอยูในเอกสารของหนวยงานและสถาบันตางๆ แลวจัดทําเปนฐานขอมูลโดย
เรียงลําดับเวลาในลักษณะจดหมายเหตุ (Chronicle) ทั้งนี้เปนการรวบรวมจากจดหมายเหตุ กฎและระเบียบ
คําแถลงนโยบายของคณะรัฐมนตรีตอรัฐสภา มติคณะรัฐมนตรี แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ

ฉบับที่ 1-11 แผนบริหารราชการแผนดิน รวมทั้งมติของคณะกรรมการ นโยบายของกระทรวงตางๆ
และเหตุการณที่สําคัญ ที่เกี่ยวของกับการบริหารจัดการน้ํา ตลอดจนขอมูลจากสถาบันวิจัยตางๆ คณะวิจัย
หวังวาจะเปนประโยชนในการใชคนควาและเปนเอกสารอางอิงในอนาคต
รายงานการวิจัยโครงการนี้มี 5 เลมๆ แรกคือเอกสารหลักที่สรุปสาระสําคัญ จากเอกสารประกอบ
เลมที่ 1-4 เอกสารประกอบ เลมที่ 1 และ 2 เปนผลจากการทบทวนนโยบายน้ําตั้งแตสมัยสุโขทัย พ.ศ. 1762

จนถึงสิ้นแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับที่ 11 พ.ศ. 2559 รวมทั้งทบทวนถึงเหตุการณที่
เกี่ยวของกับนโยบายน้ํา โดยเรียงลําดับเวลาเปน 14 ระยะ และจัดทําเปนบทตางๆ รวม 15 บท เอกสาร
ประกอบเลมที่ 3 พลวัตนโยบายน้ําไทยมี 1 บท คือบทที่ 16 เอกสารประกอบเลมที่ 4 ผลจากนโยบายน้ํา

ไทยมี 3 บท คือ บทที่ 17 การบริหารจัดการทรัพยากรน้ําไทย บทที่ 18 การคัดคานนโยบายน้ําไทย และ
บทที่ 19 สถานการณทรัพยากรน้ําไทยในปจจุบัน

คณะผูวิจัย

ก