Page 6 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

รายงานการวิจัย
รายงานการวิจัยโครงการนี้มี 5 เลมๆ แรกคือเอกสารหลักเปนการสรุปสาระสําคัญจาก

เอกสารประกอบเลมที่ 1-4 เนื้อหาในเลมที่ 1 และเลมที่ 2 เปนผลจากการทบทวนนโยบายน้ําตั้งแตสมัย
สุโขทัย พ.ศ. 1762 จนถึง พ.ศ. 2559 รวมทั้งทบทวนถึงเหตุการณที่เกี่ยวของกับนโยบายน้ํา โดยเรียงลําดับ
ตามเวลาเปน 14 ระยะ และจัดทําเปนบทตางๆ รวม 15 บท
เอกสารประกอบเลมที่ 3 พลวัตนโยบายน้ําไทยมี 1 บท คือบทที่ 16 เปนการวิเคราะหการ

เปลี่ยนแปลงของนโยบายและเปรียบเทียบถึงความสอดคลองของนโยบายน้ําที่กําหนดไวในแผนพัฒนา
เศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ นโยบายจากการแถลงของคณะรัฐมนตรีตอรัฐสภา และนโยบายที่เปนมติ
คณะรัฐมนตรีและการดําเนินการ วามีการเปลี่ยนแปลง มีความสอดคลองและแตกตางกันอยางไรทั้งใน
ภาพรวมและมติเฉพาะเรื่อง เอกสารประกอบเลมที่ 4 ผลจากนโยบายน้ําไทยเปนการทบทวนและวิเคราะห

ผลจากนโยบายน้ําไทยในอดีตถึงปจจุบัน ซึ่งแบงออกเปน 3 บท ในบทที่ 17 การบริหารจัดการน้ําไทย
จะมี 5 เรื่องคือ (1) องคกรบริหารจัดการทรัพยากรน้ําไทย (2) กฎหมายที่เกี่ยวของกับการบริหารจัดการ
ทรัพยากรน้ําไทย (3) ระบบขอมูลน้ําไทย (4) ปญหาในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ําไทย และ (5)
ขอเสนอแนะในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ําไทย บทที่ 18 นโยบายน้ําไทยที่มีการคัดคานเปนการทบทวน

และวิเคราะหรวม 4 กรณี คือ (1) การคัดคานการกอสรางเขื่อนและโครงการพัฒนาแหลงน้ํา (2) การคัดคาน
แผนแมบทการบริหารจัดการทรัพยากรน้ําของรัฐบาลคณะที่ 60 (3) การคัดคานการเก็บคาน้ําชลประทาน
จากเกษตรกร และ (4) การคัดคานการตราพระราชบัญญัติทรัพยากรน้ํา บทที่ 19 สถานการณทรัพยากรน้ํา

ในปจจุบัน จะเปนการสรุปถึงปญหาที่มีผลจากนโยบายน้ําในอดีตวายังมีปญหาใดอยูบาง โดยจะทบทวน
และวิเคราะหรวม 4 เรื่อง (1) ศักยภาพน้ําไทยในปจจุบัน (2) ผลการดําเนินการพัฒนาแหลงน้ํา (3) ความ
ตองการใชน้ํา และ (4) ปญหาทรัพยากรน้ําไทยและการบริหารจัดการในปจจุบัน

ผลการวิจัย

จากหลักฐานที่ปรากฏในประวัติศาสตรของไทยนั้น รัฐไทยไดกําหนดนโยบายน้ํามาอยาง
ตอเนื่องตั้งแตสมัยกรุงสุโขทัย เมื่อ พ.ศ. 1762 จนถึงปจจุบัน (พ.ศ. 2559) ดวยความสําคัญที่วาน้ําเปน
ปจจัยที่สําคัญตอการดํารงชีวิตและมีผลตอการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ

พลวัตนโยบายน้ําไทย
จากการทบทวนนโยบายน้ําไทยจากอดีตถึงปจจุบันพบวา นโยบายน้ําไทยเริ่มตนเพื่อ
การเกษตร และอุปโภคบริโภค และไดขยายไปสูการใชน้ําเพื่อกิจกรรมอื่นๆ ในเวลาตอมาตามการ
เปลี่ยนแปลงสภาพเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ ทั้งนี้นโยบายน้ําที่กําหนดขึ้นในอดีตถึงปจจุบันนั้นสรุป

ไดวามีวัตถุประสงคหลักเพื่อแกไขปญหาทรัพยากรน้ํา 3 ประการ คือ (1) การขาดแคลนน้ําหรือภัยแลง (2)
อุทกภัย และ (3) คุณภาพน้ํา สาระสําคัญของนโยบายน้ําที่กําหนดขึ้นในอดีตถึงปจจุบัน จึงมีสาระสําคัญที่
ไมแตกตางกันมากนัก เพราะสวนใหญแลวเนนการแกไขปญหาทั้ง 3 ประการนี้ โดยเฉพาะการจัดหาและ
พัฒนาแหลงน้ํา จะแตกตางกันเพียงแตการขับเคลื่อนหรือจัดทําแผนปฏิบัติการขึ้นรองรับที่ไมสามารถ

ดําเนินการตามนโยบายที่กําหนดขึ้นไดทุกดาน เพราะสาเหตุหลายประการ และมีการเปลี่ยนแปลงไป
ตามแตจะกําหนดโดยรัฐบาลคณะใหมที่เขามาบริหารประเทศ จึงทําใหนโยบายขาดเอกภาพและมีปญหา
สะสมมาตามลําดับ สงผลใหยังคงมีปญหาทั้ง 3 ประการนี้อยูในปจจุบันและมีแนวโนมวาจะรุนแรงยิ่งขึ้นในอนาคต

ง