Page 20 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

16

2.3.3 เทโลเมียร (telomere) คือ โครโมเมียรที่มีขนาดใหญอยูตรงสวนปลายของโครโมโซม (รูปที่

2.5) เทโลเมียรทําหนาที่หอหุมสวนปลายโครโมโซม ทําใหไมสามารถเชื่อมตอกับโครโมโซมอื่นที่มี

สวนปลายแตกหัก เนื่องจากเทโลเมียรไมถูกทําลายโดยเอนไซมนิวคลีเอส (nuclease) เทโลเมียรหนึ่ง
อันอาจจะประกอบดวยโครโมเมียรจํานวนสูงสุดถึง 8 อัน การขาดหายไปของเทโลเมียรจะทําใหสวน

ปลายโครโมโซมไปเชื่อมตอกับสวนปลายที่แตกหักของโครโมโซมอื่น หรือถาไมเชื่อมตอ

โครโมโซมก็อาจจะสลายตัวไป อยางไรก็ตามในบางครั้งโครโมโซมที่เทโลเมียรขาดหายไปอาจสราง
เทโลเมียรขึ้นมาใหมได

2.3.4 นิวคลีโอลัส ออรกาไนเซอร รีเจียน (nucleolus organizer region) โครโมโซมในระยะพะคี

ทีนของการแบงเซลลแบบไมโอซิสจะมีบริเวณซึ่งเปนที่เกาะยึดของนิวคลีโอลัส หรือที่เรียกวา นิวคลี

โอลัส ออรกาไนเซอร รีเจียน (NOR) เชนเดียวกับโครโมโซมในระยะเมตาเฟสของการแบงเซลลแบบ
ไมโตซิส ในขาวโพดนิวคลีโอลัส ออรกาไนเซอร รีเจียน มีลักษณะเปนปมติดสีเขม (knop) อยูบน

โครโมโซมคูที่ 6 ซึ่งอยูติดกับนิวคลีโอลัส (รูปที่ 2.6) ปมนี้จัดวาเปนโครงสรางประกอบ (compound

structure) เชนเดียวกับเซนโตรเมียรและเทโลเมียร เมื่อปมนี้แตกหักออกจากกันเปน 2 สวนโดยรังสี
เอกซ แตละสวนสามารถสรางนิวคลีโอลัสใหมได ในคนพบ นิวคลีโอลัส ออรกาไนเซอร รีเจียนบน

โครโมโซม 5 คู คือ คูที่ 13, 14, 15, 21 และ 22 ดังนั้นโครโมโซมคนสามารถสรางนิวคลีโอลัสได 10

อัน แตนิวคลีโอลัสบางอันอาจมารวมกัน ทําใหจํานวนนิวคลีโอลัสลดนอยลง จากการศึกษาบทบาท
ของนิวคลีโอลัส ออรกาไนเซอร รีเจียนในคางคก พบวาบริเวณดังกลาวของโครโมโซมนอกจากจะ

เปนตําแหนงที่มีการเก็บสะสมอาร-อารเอ็นเอแลว ยังเปนตําแหนงที่มีการสรางอาร-อารเอ็นเอดวย

nucleolus

NOR
chromosome

รูปที่ 2.6 โครโมโซมคูที่ 6 ของขาวโพดซึ่งมีนิวคลีโอลัส ออรกาไนเซอร รีเจียน (nucleolus
organizer region หรือ NOR) เปนปมติดสีเขมอยูติดกับนิวคลีโอลัส (nucleolus)