Page 19 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

15

ข. สวนที่ติดสีเขมชั่วคราว (facultative heterochromatin) เปนสวนที่ยอมติดสีเขมเชนกัน

สายใยโครมาตินขดตัวกันแนน แตอาจเปลี่ยนสภาพคลายเกลียวออกแลวติดสีจางได พบเกิดขึ้นในบาง

เซลลหรือในบางขั้นตอนของการเจริญเติบโต มีตําแหนงกระจายอยูทั่วไปบนแทงโครโมโซม สวน
ของโครโมโซมดังกลาวประกอบดวยดีเอ็นเอที่มีลําดับเบสซ้ํา ๆ กัน แตจํานวนไมมากเทากับที่พบใน

สวนที่ติดสีเขมตลอดเวลา เขาใจวาดีเอ็นเอในบริเวณนี้เกี่ยวของกับระบบควบคุมการทํางานของยีน

โครงสราง (structural gene)

สําหรับสวนที่ติดสีจางเปนสวนของโครโมโซมที่สายใยโครมาตินขดตัวไมแนน ดีเอ็นเอ
ของโครโมโซมในบริเวณนี้มีลําดับเบสไมซ้ํากัน (unique sequence) เปนที่อยูของยีนที่กําลังทํางาน

หรือยีนโครงสรางที่มีขบวนการถอดรหัส (transcription) เกิดขึ้น สวนที่ติดสีจางจะพบเปนบริเวณ

สวนใหญของโครโมโซม

2.3.2 โครโมเมียร (chromomere) มีลักษณะคลายลูกปดตอกันเปนสายยาวตลอดโครโมโซมใน
ระยะพะคีทีน (รูปที่ 2.5) โครโมเมียรจะยอมติดสีเขมมาก อยางไรก็ตามโครโมเมียรยังแบงออกไดเปน

2 ชนิด คือ ชนิดที่ยอมติดสีเขม (heterochromatic chromomere หรือ macrochromomere) และชนิดที่

ยอมติดสีจาง (euchromatic chromomere หรือ microchromomere) โครโมเมียรมีขนาดแตกตางกัน
กลาวคือ โครโมเมียรที่อยูติดกับเซนโตรเมียรจะมีขนาดใหญ และคอย ๆ เล็กลงในโครโมเมียรที่อยู

สวนปลายโครโมโซม จํานวนโครโมเมียรคอนขางจะคงที่ในแตละโครโมโซม และเปนลักษณะ

ประจําโครโมโซมนั้น ๆ ปจจุบันเปนที่ยอมรับกันวาโครโมเมียรเปนโครงสรางที่เกิดจากการขดตัว
(coiling) ของสายดีเอ็นเอ

chromomere

telomere

รูปที่ 2.5 (A) โครโมโซมไบวาเลนท (bivalent) ที่ระยะพะคีทีนแสดงโครโมเมียรที่มีขนาดใหญเมื่อ

อยูใกลเซนโตรเมียรและคอย ๆ เล็กลงเมื่ออยูทางปลายโครโมโซม (B) ไบวาเลนทที่ระยะ

พะคีทีนแสดงโครโมโซมที่มีรูปรางคลายลูกปดตอกันเปนสายยาว