Page 162 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

158

แฮพลอยด ซึ่งเมื่อเราชักนําใหมีการเพิ่มจํานวนชุดของโครโมโซม จะไดพืชสายพันธุแทในทันที ความ

เสื่อมถอยของลักษณะตาง ๆ ที่เปนผลมาจากการผสมตัวเองจึงไมเกิดขึ้น

4. ชวยเพิ่มประสิทธิภาพในการคัดเลือก ทั้งนี้เพราะนักปรับปรุงพันธุพืชสามารถนํา

สายพันธุแทไปทดสอบไดรวดเร็วขึ้นภายใน 2 ชั่วของการสรางพืชสายพันธุแทจากตนแฮพลอยด

นอกจากนี้สายพันธุแทที่ไดจากการเพาะเลี้ยงอับละอองเกสรของพืชลูกผสมชั่วที่ 1 จะมียีโนไทปทุก
รูปแบบ ทําใหมีโอกาสสูงที่จะคัดเลือกไดสายพันธุแทที่มีลักษณะตามตองการ

5. ชวยเพิ่มประสิทธิภาพการใชประโยชนจากเฮตเทอโรซิส (heterosis) เปนที่ทราบ
กันดีวาสายพันธุแทที่ไดจากการเพิ่มจํานวนชุดโครโมโซมของตนแฮพลอยดมีความเปนโฮโมไซโกซิ

ตีสูงกวาสายพันธุแทที่ไดจากการผสมตัวเองของตนดิพลอยด ดังนั้นเมื่อนําสายพันธุแทที่มีความ

บริสุทธิ์ทางพันธุกรรมสูง ๆ เหลานี้มาผสมพันธุกันเพื่อผลิตลูกผสม ลูกผสมที่ไดจะมีเฮตเทอโรซิส
สูงสุด กลาวคือ จะมีความสม่ําเสมอ ความแข็งแรง และใหผลผลิตสูงสุด Wu et al. (1980) พบวา

ลูกผสมที่เกิดจากการผสมระหวางสายพันธุแทที่ผลิตจากตนแฮพลอยด (doubled haploid line) ให

ผลผลิตสูงกวาลูกผสมที่เกิดจากการผสมระหวางสายพันธุแทที่ไดจากการผสมตัวเอง (inbred line)

6. ตนแฮพลอยดมีประโยชนในการศึกษาการกลายพันธุของพืช (mutagenesis)

เนื่องจากตนแฮพลอยดมีโครโมโซมเพียงชุดเดียว ยีนในแตละตําแหนงจึงอยูในสภาพยีนเดี่ยวไมมีคู
ของมัน (allele) ดังนั้นเมื่อมีการชักนําใหเกิดการกลายพันธุของยีน เชน ทําใหยีนเดนเปลี่ยนแปลงเปน

ยีนดอย ลักษณะที่ถูกควบคุมโดยยีนนั้นจะแสดงออกมาทันที ทําใหเราสามารถคัดเลือกลักษณะที่

ตองการไดตั้งแตในระยะที่เปนแฮพลอยด ซึ่งเปนการเพิ่มประสิทธิภาพในการคัดเลือกอีกวิธีหนึ่ง

7. สายพันธุแทที่ผลิตจากตนแฮพลอยดมีประโยชนอยางยิ่งในการทําแผนที่ยีนที่

เรียกวา แผนที่ยีโนม (genome mapping) เพื่อหาตําแหนงของยีนที่ควบคุมลักษณะทางคุณภาพ (major
gene) หรือลักษณะทางปริมาณ (quantitative trait loci หรือ QTL) โดยปกติการทําแผนที่ยีนจะอาศัย

ประชากรที่มีการกระจายตัวของลักษณะตาง ๆ (segregating population) หรือประชากรชั่วที่ 2 ที่ได

จากการผสมพันธุระหวางพอแมที่มียีนแตกตางกัน การใชประชากรของสายพันธุแทที่ผลิตจากตน
แฮพลอยดในการหาตําแหนงของยีน จะใหขอมูลที่แนนอนและนาเชื่อถือกวา ทั้งนี้เนื่องจากการ

แสดงออกของลักษณะที่อยูกึ่งกลาง (intermediate phenotypic expression) ที่เกิดจากยีนในสภาพ

เฮตเทอโรไซกัสจะถูกขจัดทิ้งไป ยีนแตละคูจะมีการกระจายตัวในอัตราสวน 1 : 1 สําหรับทั้ง

เครื่องหมายโมเลกุล (molecular marker) (เชน RFLP, SSR, EST) และลักษณะที่แสดงออกของพืช
(phenotype) ปจจุบันมีการนําสายพันธุแทที่ผลิตจากตนแฮพลอยดมาใชในการทําแผนที่ยีโนมของพืช

บางชนิด เชน ขาว ขาวบารเลย และเรฟซีด (oil rape seed) (Phillips and Vasil, 2001)