Page 105 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

101

มิคหนึ่ง ๆ จะ ประกอบดวยโครโมโซมปกติ 20 คู กับโครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงปลาย 2 แทง

ซึ่งเปนโครโมโซมคูเหมือนกันโดยเขียนเปนสัญลักษณไดดังนี้ 20" + 2t

การขาดหายไปของแขนขางหนึ่งของโครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงปลายทําใหทราบ

ถึงตําแหนงของยีนวาอยูบนแขนนั้นและสามารถหาระยะทางวายีนนั้นอยูหางจากเซนโตรเมียรเทาใด

นอกจากนี้ยังมีการใชโครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงปลายในการหาตําแหนงของยีนในฝายและ
มะเขือเทศอีกดวย

โครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงปลายยังมีรายงานพบในสัตว เชน หนู วัว ตั๊กแตน และ
ปลา แตโครโมโซมดังกลาวที่พบบางครั้งอาจรวมเอาโครโมโซมปกติที่มีเซนโตรเมียรอยูคอนไปทาง

ปลาย (acrocentric chromosome) เขาไปดวย เนื่องจากโครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูคอนไปทาง

ปลายจะมีแขนขางหนึ่งสั้นมาก จนทําใหมองดูคลายกับวามีเซนโตรเมียรอยูตรงปลายโครโมโซม

9.10 โครโมโซมที่มีแขนทั้งสองขางเหมือนกัน

โครโมโซมที่มีแขนทั้งสองขางเหมือนกัน (isochromosome) จะมีเซนโตรเมียรอยูตรงกลาง

พอดี และมักจะมีลําดับของยีนที่ซ้ํากันแบบสวนทางกัน (ABC.CBA) มีกําเนิดมาจากการแบงตัวที่

ผิดปกติของเซนโตรเมียร และการสรางจําลองแบบโครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงปลายดังที่ได
อธิบายไวในขอ 9.9 ในระหวางการแบงเซลลแบบไมโอซิส โครโมโซมที่มีแขนทั้งสองขางเหมือนกัน

จะมาจับคูกันในแบบตาง ๆ 3 แบบ คือ 1) การจับคูกันภายในโครโมโซม (internal pairing) โดยแขนที่

เหมือนกันทั้งสองขางของโครโมโซมจะมาจับคูซึ่งกันและกันในระยะพะคีทีน เรียกวา ออโตไซแนบ
ซิส (autosynapsis) (รูปที่ 9.11 A) และภายหลังจากที่ไคแอสมาเคลื่อนตัวออกไปทางดานปลาย

โครโมโซมในระยะไดอะไคเนซิส จะทําใหโครโมโซมมีลักษณะเปนวงแหวนเรียกวา ยูนิวาเลนตวง

แหวน (ring univalent) 2) การจับคูระหวางโครโมโซมพอแม (fraternal pairing) โดยแขนขางหนึ่ง
หรือทั้งสองขางของโครโมโซมที่มีแขนทั้งสองขางเหมือนกันจะจับคูกับแขนที่เคยเปนคูกัน

(homologous) ของโครโมโซมอีกแทงหนึ่ง (รูปที่ 9.11 B) การจับคูแบบนี้เกิดขึ้นในเซลลที่เปนเซคัน

ดารี ไตรโซมิค (secondary trisomic) ซึ่งมีโครโมโซมที่เกินมา 1 แทงเปนโครโมโซมที่มีแขนทั้งสอง

ขางเหมือนกัน (2n + i) และ 3) การจับคูปกติ (normal pairing) ในการจับคูแบบนี้โครโมโซมที่มีแขน
ทั้งสองขางเหมือนกันจะจับคูกับโครโมโซมอีกแทงหนึ่งที่เหมือนกัน (รูปที่ 9.11 C)