Page 104 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

100

9.9 โครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงปลาย

โครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรหนึ่งอันอยูตรงปลายแขนขางใดขางหนึ่ง (telocentric
chromosome) โดยปกติจะไมพบเกิดขึ้นในธรรมชาติ เกิดจากการแบงตัวที่ผิดปกติของเซนโตรเมียร

โดยในระหวางการแบงเซลลแบบไมโตซิสเซนโตรเมียรมีการแบงตัวตามขวางแทนที่จะแบงทางยาว

ตามปกติ (รูปที่ 9.10) ทําใหไดโครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงปลาย 2 แทง ซึ่งไมคงที่และมักจะ

หายไปภายหลังจากที่มีการแบงเซลล 2-3 ครั้ง อยางไรก็ตามโครโมโซมดังกลาวจะคงตัวอยูได
ตลอดไปเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงรูปรางเปนโครโมโซมที่มีแขนทั้งสองขางเหมือนกัน โดยโครโมโซมที่

มีแขนทั้งสองขางเหมือนกันเกิดขึ้นเมื่อโครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงปลายมีการสรางจําลอง

แบบโครโมโซมใหมในระยะอินเตอรเฟส และแขนโครมาติดทั้งสองที่ไดไมแยกออกจากกัน แตจะอยู
ติดกันตรงเซนโตรเมียรครึ่งอันนั้น ตอมาแขนโครมาติดทั้งสองจะกางออกจากกันทําใหไดโครโมโซม

ที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงกลาง และมีแขนทั้งสองขางเหมือนกัน

รูปที่ 9.10 ไดอะแกรมแสดงกําเนิดของโครโมโมโซมที่มีแขนทั้งสองขางเหมือนกัน (isochromosome)

โครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงปลายมีรายงานวาพบในขาวโพด ขาวสาลี ฝาย และ

มะเขือเทศ แตที่พบในขาวโพดมักไมคงที่ สวนที่พบในขาวสาลีจะคงที่มากกวา Sear (1969) ไดใช
ประโยชนโครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงปลายในการทําแผนที่ยีนของขาวสาลี ปจจุบันขาวสาลีมี

โครโมโซมที่มีเซนโตรเมียรอยูตรงปลายเกือบครบทั้ง 42 แขนของโครโมโซม สวนใหญถูกเก็บรักษา

ไวในรูปของสายพันธุไดเทโลโซมิค (ditelosomic line) ซึ่งในขาวสาลี (2n = 42) สายพันธุไดเทโลโซ