Page 100 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

96

9.7 โครโมโซมแลมบรัช

โครโมโซมแลมบรัช (lampbrus chromosome) เปนโครโมโซมที่มีขนาดใหญมาก (giant
chromosome) อีกชนิดหนึ่ง ซึ่งเกิดขึ้นในระยะดิพโพลทีนของการแบงเซลลแบบไมโอซิส พบ

โครโมโซมแลมบรัชในนิวเคลียสของไขของสัตวมีกระดูกสันหลังและไมมีกระดูกสันหลัง เชน ปลา

นก และสัตวเลื้อยคลาน โครโมโซมแลมบรัชมีขนาดยาวกวาแตมีเสนผาศูนยกลางสั้นกวาโครโมโซม

โพลีทีน สามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจนที่ระยะดิพโพลทีนเมื่อโครโมโซมมาจับคูกันเปนไบวา
เลนต ไบวาเลนตของโครโมโซมแลมบรัชจะยอมติดสีเขม ทําใหมองเห็นไคแอสมาและหวงโครมาติน

(chromatin loop) บาง ๆ จํานวนมากอยูตั้งฉากกับโครโมโซมตลอดความยาวของสายโครโมโซม (รูป

ที่ 9.6) หวงโครมาตินบนเสนสายโครโมโซมแลมบรัชทําหนาที่คลายคลึงกับพัฟของโครโมโซมโพลี
ทีน แตกตางกันตรงที่พัฟประกอบดวยหวงดีเอ็นเอ (DNA loop) ที่เหมือน ๆ กันจํานวนพัน ๆ หวง ซึ่ง

มีกําเนิดมาจากหนึ่งโครโมเมียร สวนโครโมโซมแลมบรัชนั้นแตละหวงก็คือ หนึ่งโครโมเมียรที่ยื่น

ออกมาเปนหวงมีรูปราง และขนาดใหญเล็กแตกตางกันไป (รูปที่ 9.7)

แตละคูของหวงโครมาตินบนโครโมโซมแลมบรัชจะมีรูปรางแตกตางกันไป แตโดยปกติ

หวงที่ดานหนึ่งจะหนากวาอีกดานหนึ่ง เนื่องจากมีการสะสมอารเอ็นเอมากกวา หลักฐานอันนี้แสดงวา
หวงบนโครโมโซมแลมบรัชคือ หนวยของยีนที่ทําหนาที่ แตละหวงมีการถอดรหัส (transcription)

ของเอม-อารเอ็นเอเกิดขึ้น

รูปที่ 9.6 ภาพถายแสดงโครโมโซมแลมบรัช (lampbrush chromosome) คูเหมือน 1 คู ซึ่งสกัดไดมา

จากไขของตัวนิวต (newt) โดยโครโมโซมทั้งสองไขวกันตรงจุดที่เกิดไคแอสมา และขนฟู ๆ

ที่เห็นคือหวงโครมาติน