Page 103 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

99

โครโมโซมวงแหวนนอกจากจะพบในสิ่งมีชีวิตขั้นต่ําแลวยังพบบอย ๆ ในสิ่งมีชีวิตชั้นสูง

ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงในโครงสรางของโครโมโซม โดยปกติโครโมโซมของสิ่งมีชีวิตชั้นสูงจะ

ไมเปนวงแหวนเนื่องจากที่ปลายทั้งสองของโครโมโซมมีเทโลเมียรคอยปองกันไมใหแขนทั้งสองมา
เชื่อมตอกันเปนโครโมโซมวงแหวน โครโมโซมวงแหวนที่พบในสิ่งมีชีวิตชั้นสูง ไดแก คน แมลงหวี่

และพืชบางชนิด โครโมโซมวงแหวนในขาวโพดไดรับการศึกษามากที่สุด โครโมโซมวงแหวนเกิด

จากการเชื่อมตอกันระหวางปลายที่แตกหักทั้งสองของโครโมโซม (ABC. DEFGHI) (รูปที่ 9.9) ทําให

ไดโครโมโซมวงแหวนที่มีเซนโตรเมียร 1 วง (BC. DEFG) กับชิ้นสวนที่แตกหักแลวมาเชื่อมตอกัน 1
ชิ้น (AHI) ซึ่งไมมีเซนโตรเมียร แตชิ้นสวนที่แตกหักนี้มักจะสูญหายไปในที่สุด เนื่องจากโครโมโซม

วงแหวนมีชิ้นสวนโครโมโซมตรงปลายขาดหายไป จึงทําใหอวัยวะหรือเนื่อเยื่อที่พัฒนามาจากเซลล

ดังกลาวมีพันธุกรรมเปนแบบเฮตเทอโรไซกัส ประกอบดวยโครโมโซมปกติ (ABC. DEFGHI) และ
โครโมโซมวงแหวนที่มีชิ้นสวนขาดหายไป (BC. DEFG) โครโมโซมวงแหวนมักจะไมคงที่ใน

ระหวางการแบงเซลลแบบไมโอซิส เชน ในขาวโพดโครโมโซมวงแหวนจะเปลี่ยนแปลงไปมีขนาด

เพิ่มขึ้นเปนสองเทา และมีเซนโตรเมียร 2 อัน ซึ่งมักจะแตกหักไปในระยะอะนาเฟส แตในการแบง

เซลลแบบไมโตซิสโครโมโซมวงแหวนสามารถสรางโครโมโซมวงแหวนอีกอันหนึ่งที่มีขนาดเทากัน
และสามารถสงผานไปยังเซลลลูกได

รูปที่ 9.9 ไดอะแกรมแสดงกําเนิดของโครโมโซมวงแหวนในสิ่งมีชีวิตชั้นสูง